بررسی تنوع مورفولوژیک توده¬های جنس ریحان (Ocimum spp.) بومی ایران

جنس ریحان متعلق به تیره نعناعیان یکی از مهمترین و اقتصادی¬ترین گیاهان دارویی دنیا است که گونه‌های آن برای تولید چای دارویی، اسانس، مقاصد دارویی، ادویه‌ای، به صورت سبزی و گیاه زینتی گلدانی مورد استفاده قرار می‌گیرند. این تحقیق به منظور تعیین تنوع ژنتیکی 38 توده ریحان بومی به همراه 2 رقم اصلاح شده (اُپال و کشکنی لولو) به عنوان شاهد با استفاده از 32 صفت کمی و کیفی مورفولوژیک در شرایط مزرعه‌ای انجام شد. نتایج مطالعات تاکسونومی نشان داد که این توده‌ها متعلق به سه گونه O. ciliatum (23 توده)، O. minimum (1توده) و O. basilicum (15 توده) بودند. بر اساس نتایج تجزیه واریانس داده‌ها، تفاوت‌های معنی‌داری در صفات کمی و کیفی اندازه‌گیری شده در بین توده‌ها مشاهده شد. بیشترین طول گیاه (5/49 سانتی‌متر) و چرخه گل (3/11 عدد) متعلق به توده شماره 18 و بیشترین طول گل‌آذین را توده‌های 6 و 13 (1/15 سانتی‌متر) داشتند. بیشترین طول و عرض برگ را توده‌های 4 و 5 به خود اختصاص دادند. میزان اسانس توده‌ها محدوده¬ای از 47/0% تا 42/1% بود.