بررسی تغییرات زمانی و مکانی شوری آب‏ های زیرزمینی استان یزد با استفاده از روش زمین‏ آماری کریجینگ شاخص

استان یزد یکی از‌ مناطق خشک ایران محسوب می‏شود و کشاورزی آن به‏ویژه کشت پسته به منابع آب زیرزمینی وابسته است. در دهه‏ها‏ی اخیر عوامل طبیعی (خشک‏سالی و تبخیر شدید) و فعالیت‏های انسانی (بهره‏برداری غیراصولی از منابع آب زیرزمینی) موجب کاهش شدید کیفیت و کمّیت آب‏ها‏ی زیرزمینی این استان شده است. در این مطالعه تغییرات مکانی شوری (EC) آب‏های زیرزمینی استان یزد با استفاده از روش‏های زمین‏آماری و نرم‏افزار ArcGIS ‌بررسی شد. بدین‌منظور از روش کریجینگ معمولی (OK) و کریجینگ شاخص (IK) به‏ترتیب برای رسم نقشه‏های پهنه‏بندی و احتمالاتی شوری آب‏های زیرزمینی استفاده شد. نقشه‏ها‏ی پهنه‏بندی و احتمالاتی، افزایش و گسترش اراضی با شوری آب زیرزمینی بیش از 8 دسی‏زیمنس بر متر از سال 1382 تا 1391 را نشان دادند. همچنین مشخص شد که آب‏های زیرزمینی بخش‏هایی از شهرستان‏های اردکان، بافق، تفت و ابرکوه وضعیت بسیار نامطلوبی از نظر شوری دارند و استفاده از این آب‏ها برای آبیاری باغ‌های پسته، می‏تواند عملکرد این محصول را به‏شدت کاهش دهد و کشت آن را در این استان با خطر جدی مواجه سازد. بنابراین، برای جلوگیری از کاهش کیفیت بیشتر منابع آب زیرزمینی این استان، اقدامات مناسب مدیریتی نظیر ممنوعیت برداشت یا تعیین حقابه و نصب کنتور لازم و ضروری است.