بررسی تطبیقی شخصیّت و شخصیّت‌پردازی در منظومه تمثیلی نل و دمن فیضی دکنی با لیلی و مجنون نظامی

Authors

  • شیرین بقایی دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیّات فارسی، واحد کاشان، دانشگاه آزاد اسلامی، کاشان، ایران
Abstract:

مثنوی تمثیلی نل و دمن از آثار داستانی قرن دهم هجری در هند و سومین منظومه از طرح ناکام فیضی دکنی، ترجمه‌ای است همراه با تصرّف از داستان عاشقانه نِل و دِمینتی مهابهاراتا که در بیش از چهارهزار بیت بر وزن مفعول مفاعلن فعولن (بحر هزج مسدّس اخرب مقبوض محذوف یا مقصور) سروده شده است. این داستان که یکی از پنج‌گنج شاعر است، در برابر لیلی و مجنون نظامی سروده شده؛ بنابراین بیان حزین و آمیخته با درد و لحن شِکوه آلود- که در این‌گونه داستان‌های تمثیلی کهن به صورت یک نواخت ارائه می‌شود - بر فضای آن حاکم است. از تحلیل ساختارگرایانة این منظومه تمثیلی، این نتیجه به‌دست می‌آید که داستان مورد بحث، دارندة همة عناصر سازندة داستان (از جمله طرح، شخصیّت، زاویة دید و غیره است)؛ امّا از پیچیدگی‌ها و پیشرفت‌هایی که در فنّ داستان‌نویسی در قرون اخیر صورت گرفته، بی‌بهره است و فقط به شکل ساده و ابتدایی همة عناصر داستان امروز را دارد. از آن‌جا که یکی از عناصر سازندۀ داستان، شخصیّت‌های آن است؛ در این پژوهش سعی بر آن شده که شخصیّت‌های اصلی و فرعی مثنوی تمثیلی نِل و دِمَن با شخصیّت‌های داستان لیلی و مجنون نظامی، مقایسه و تطبیق داده شوند. یکی از نتایج حاصل از تطبیق شخصیّت‌ها در دو منظومه موردنظر این است که شخصیّت‌های اصلیِ مثنوی تمثیلی نل و دمن و شخصیّت‌های قهرمانان داستان لیلی و مجنون، ایستا و بدون تحرّک‌اند.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

بررسی تطبیقی شخصیّت و شخصیّت پردازی در منظومه تمثیلی نل و دمن فیضی دکنی با لیلی و مجنون نظامی

مثنوی تمثیلی نل و دمن از آثار داستانی قرن دهم هجری در هند و سومین منظومه از طرح ناکام فیضی دکنی، ترجمه ای است همراه با تصرّف از داستان عاشقانه نِل و دمینتی مهابهاراتا که در بیش از چهارهزار بیت بر وزن مفعول مفاعلن فعولن (بحر هزج مسدّس اخرب مقبوض محذوف یا مقصور) سروده شده است. این داستان که یکی از پنج گنج شاعر است، در برابر لیلی و مجنون نظامی سروده شده؛ بنابراین بیان حزین و آمیخته با درد و لحن شکوه ...

full text

مقایسۀ تطبیقی "فیلم"لیلی و مجنون با "منظومه" لیلی و مجنون نظامی

" لیلی و مجنون" نظامی یکی از پرتقلیدترین آثار تاریخ ادبیات فارسی است که شاعران متعددی با آن طبع­آزمایی کرده­اند و دامنۀ نفوذ آن تا حدی است که مرزهای متون ادبی را درنوردیده و به عرصۀ سینما و تئاتر کشیده شده­است. سال 1349 ه.ش. زمانی است که سیامک یاسمی با تأثر از اثر نظامی و روایات دیگر داستان، فیلمی از لیلی و مجنون ارائه داد که در این مقاله، محتوا و شگردهای روایی آن با اثر نظامی در چهار بخش تشابه...

full text

بررسی تطبیقی عنصر فضا در منظومه های "لیلی و مجنون" نظامی گنجوی و مکتبی شیرازی

عنصر فضا در داستان از جمله عوامل موثر بر خواننده است که حس نشاط، اندوه، هیجان، هراس و عشق یا نفرت را‌ ممکن است ایجاد کند؛ ازسویی فضا رابطه‌ای تنگاتنگ با دیگر عناصر داستان همچون شخصیت، گفتگو، لحن، طرح یا پیرنگ و... دارد؛ به‌طوری که تقریبا تمامی عناصر داستان در شکل‌گیری فضای اثر نقشی اساسی دارند. از میان داستان‌های عاشقانه که فضای اندوه در آن نمود بسیار بارزی دارد، منظومه‌ی لیلی و مجنون نظامی اس...

full text

بنیاد خانواده در منظومه ی لیلی و مجنون نظامی گنجوی

با ورود جبری تجدد و فروپاشی خانواده­های گسترده­ی پدر سالار پیشین و گذار و تقلیل این سازه­ی اجتماعی به  واحد های هسته­ای و کوچک، بی آن که زمینه­ های ذهنی و عینی آن تولید و شکل گرفته باشد، بیم آن می­ رود که؛ این مهم ترین نهاد اجتماعی در روزگار ما نتواند کارکرد های به هنجار اسلامی و اجتماعی خود را به درستی انجام دهد از این رو، گفتگو از خانواده و جایگاه و کنش­های بی­ شمار آن بیش از پیش ضروری به نظر...

full text

مقایسه عنصرگره افکنی در دو منظومه لیلی و مجنون نظامی و مجنون و لیلی امیرخسرو دهلوی

لیلی و مجنون از مشهورترین داستان­های عاشقانه ادب کهن ایران است که ریشه­ای عربی دارد و نخستین بار نظامی گنجوی آن را به نظم درآورد. پس از نظامی، نظیره­گویان بسیاری به سرودنِ این داستان پرداختند؛ از جمله می­توان به امیرخسرو­دهلوی که از نخستین و مشهورترین مقلّدان خمسه نظامی است، اشاره­کرد. در هر داستانی چه به نظم و چه به نثر، کیفیّت و نوع استفاده از عناصر داستان می­تواند مبنایی برای سنجش خوب یا ضعیف ب...

full text

نقد تحلیلی - تطبیقی منظومه ی«خسرو و شیرین» و‌«لیلی و مجنون» نظامی گنجوی

یکی از انواع ادبی معروف و گسترده در زبان فارسی، ادبیّات غنایی است. دوره­ی کمال اشعار غنایی نیز در زبان فارسی از قرن چهارم آغاز گردیده است. در ادب پارسی در کنار قالب غزل، برای بیان مضامین غنایی و عاشقانه، استفاده از مثنوی های عاشقانه نیز رواج دارد. اصولاً داستان سرایی از انواعی است که بسیار زود در شعر فارسی مورد توجّه قرار گرفته است. عنصری در قرن پنجم چند داستان و از جمله«وامق و عذرا» را به نظم کشی...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 8  issue 30

pages  37- 58

publication date 2016-12-21

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023