بررسی تطبیقی رویکرد آلوسی و سلفیه در مسأله علم غیب

Authors

Abstract:

رویکرد حس‌گرایانه سلفیه در تفسیر مفاهیم ماورائی همچون علم غیب را می‌توان به‌مثابه اساس هستی‌شناسی این جریان فکری تلقی نمود. در نوشتار حاضر بررسی تطبیقی اندیشه کلامی سلفی‌ها و آلوسی به‌عنوان یکی از منتسبان به این مکتب، با محوریت مبحث علم غیب با روش توصیفی ـ تحلیلی مورد کاوش قرار گرفته است. مطالعات نشان می‌دهد آلوسی فی الجمله تفکرات سلفی را در حوزه تفسیر علم غیب می‌پذیرد، ولی تأثیرپذیری انکارناپذیر وی از مشرب صوفیانه، وجوه افتراقی را بین دیدگاه وی و جریان سلفی‌گری رقم زده است. آلوسی از یک‌سو همسو با سلفی‌ها، ضمن تأکید بر مباحثی چون ضرورت عدم تزاحم تفسیر علم غیب با الوهیت و ربوبیت تام ذات الهی، بر غیر استقلالی بودن آگاهی به غیب توسط اولیای الهی تأکید نموده و گستره علوم غیبی را محدود می‌داند. همچنین تقید و جمود بر ظواهر برخی آیات مشتمل بر مسائل غیبی و لزوم وجود وسایط در افاضه علوم غیبی به اولیای الهی نیز می‌تواند دلیل قرابت وی با مبانی سلفی‌ها باشد. از سوی دیگر عدم اعتقاد به عناوینی مانند فراست، توسم، الهام و تحدیث و اثبات کرامت برای اولیا بر اساس آیات 26 و 27 سوره جن، از نقاط تمایز وی با دیگر سلفیه است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

بررسی تطبیقی علم غیب غیرپیامبران در گفتمان کلامی عبدالجبار معتزلی و غزالی اشعری

علم غیب مسئله‌ای کلامی و فرامذهبی است و نقش زیرساختی نسبت به دیگر مباحث کلامی دارد. متفکران اسلامی از جمله متکلمان معتزله واشاعره با توجه به پیشینه قرآنی ـ روایی آن و اهمیت و جایگاه حساسی که در نظام اعتقادات اسلامی دارد، از دیرباز تا کنون با عنایت ویژه و با مبانی و رویکردهای متفاوت بر آن نظر انداخته‌اند. این جستار بر آن است، از رهگذر نمایاندن آرا و اندیشه‌های معرفت‌شناسانه دو چهره شاخص به نماین...

full text

علم غیب امامان (ع) در آینهٔ عقل

در این مقاله سعی شده در دو بخش، دو مسئله اساسی راجع به علم غیب از دید عقلی بررسی شود. در بخش نخست با دو دلیل عقلی ثابت شده که انسان در عین محدودیت‌هایی که از ناحیه جسمش بدو تحمیل شده، نفسش آنچنان قابلیتی دارد که می‌تواند در سیر تکاملی خویش تمامی آن حصارها را درنوردد و به فراتر از آنها علم پیدا کند. در بخش دوم سه دلیل بر اینکه امامان معصوم (ع) از بالاترین درجات علم غیب از جهت کمیت و کیفیت برخورد...

full text

بررسی تفسیری آیات انحصار و شمول علم غیب پیامبران

رسول و امام برگزیدگان خدای سبحان هستند و باید از ویژگی‌های خاصی چون عصمت و علم برخوردار باشند. در قرآن، دو گروه از آیات در باره علم غیب است؛ بخشی از آن بر انحصار و بخشی بر شمول علم غیب نسبت به غیر خدا دلالت دارد. بررسی این آیات نشان می‌دهد که آیات دال بر انحصار علم غیب به خدا با آیات دال بر شمول علم غیب تعارضی ندارد، به‌طوری که آیات شمول به اجمال، پیامبران الهی را آگاهان به غیب معرفی می‌کند و ب...

full text

تحلیل انتقادی مبانی فقهی- سیاسی سلفیه تکفیری در مسأله جهاد

   مبانی فکری سلفیه تکفیرى، پیش فرض­هایی است که اقدامات و دیدگاه گروه بر‌آن استوار می‌باشد. مهمترین مبنای فقهی- سیاسی این جریان احیای خلافت اسلامی با الگوبرداری از مدل خلافت خلفای راشدین است. اینان هر نظام سیاسی در قالبی غیر از خلافت را برنتابیده و با تقسیم جوامع به دارالایمان و دارالکفر، همه جوامع امروزی را جوامع جاهلی قلمداد می کنند. حال آنکه این دیدگاه، هم باعث افول جایگاه خلافت و توسعه تکفی...

full text

بررسی تطبیقی جامعه‌شناسی علم بوردیو و رویکرد کنش‌گر ـ شبکه

مقالة حاضر به بررسی مفاهیم کلیدی جامعه‌شناسی علم پیر بوردیو و رویکرد کنش‌گر - شبکه اختصاص دارد. بوردیو با روی‌آوردن به مفاهیم میدان، سرمایه، و سرمایة نمادین به اوضاع و احوال تولید علم توجه دارد که از استدلال اولیة وی دربارة حامیان و مدعیان علم در رقابت بر سر سرمایه به وجود آمده است. وی در فعالیت‌های علمی خود، با نقد رویکرد شبکه- کنش‌گر که بر بطلان تمایز بین کنش‌گران انسانی و غیر انسانی تأکید دا...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 24  issue 91

pages  79- 100

publication date 2019-08-23

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023