بررسی تطبیقی استعاره های مفهومی مشترک رباعیّات خیّام و طلاسم ابوماضی

مسئلۀ اصلی این مقاله، بررسی تطبیقی استعاره­ هایی است که تأثیر و تأثّرها و اشتراکات فکری رباعیّات خیّام و طلاسم ابوماضی را نشان می­دهند. مبانی نظری مقاله، نظریۀ استعاره­ های مفهومی است که استعاره را از شگردی بلاغی، به ابزاری برای اندیشیدن ارتقا داده ­است. در آغاز، مبانی نظریۀ یادشده را بر اساس کلیدواژه ­های زبان­شناسان شناختی بازخوانی­کرده ­ایم و گزارشی از استعاره­های مشترک رباعیّات خیّام و طلاسم ابوماضی ارائه داده­ایم. آنگاه استعاره ­ها را براساس مضمون به چهار گروهِ پدیده، به مثابه اسیر است، حیوان به مثابه ­ انسان، است، جهان به مثابه بناست و جهان به مثابه دایره­ است، تقسیم­ کرده­ ایم. سپس، استعار ه­های با ویژگی ­های منفی و استعاره­های دو پهلو را بررسی کرده و به تحلیل شناختی هر گروه پرداختهد ­ایم و ارزش زیباشناسی و شگردهای هنری استعاره­ ها را در ذیل آن آورده­ ایم ومشخص کرده ­ایم که شگردهای مهم خیّام و ابوماضی، به ­عنوان مبتکر بوطیقای رباعیّات چندپهلو و قصاید فلسفی، در ساختن استعاره ­ها چیست. مقاله با این نتیجه­ به پایان می­ رسد که نگرش ­های ابوماضی در طلاسم، نشان­ دهندۀ نوعی بینامتنیّت و بازتاب گفتمان  فلسفی خیام است.