بررسی تحمل به یخ‌زدگی چند گونه شبدر (Trifolium spp L.) در شرایط کنترل شده

به‌منظور ارزیابی تحمل به یخ‌زدگی چند گونه شبدر (Trifolium spp L.) آزمایشی در سال زراعی 91-1390 در دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد در قالب طرح کاملاً تصادفی به‌صورت آزمایش فاکتوریل با چهار تکرار اجرا شد. عوامل آزمایش شامل دو تاریخ کاشت (28 شهریور و 27 مهر)، چهار گونه شبدر قرمز T. pratense، سفید T. repense، ایرانی T. resupinatum. (گونه‌های پاییزه) و شبدر لاکی T. incarnatum (گونه بهاره) و هشت دمای یخ‌زدگی (صفر (شاهد)، 3-، 6-، 9-، 12-، 15-، 18-، 21- درجه سانتی‌گراد) بود. درصد نشت الکترولیت-ها از برگ و طوقه اندازه‌گیری و بر اساس آن دمای کشنده 50 درصد نمونه‌ها برای برگ (LT50el(L)) و طوقه (LT50el(C)) تعیین شد. نتایج نشان داد که اثر متقابل تاریخ کاشت، گونه و دماهای یخ‌زدگی بر درصد نشت الکترولیت‌ها از برگ معنی‌دار بود، به‌طوری که در گونه‌های پاییزه در تاریخ کاشت 28 شهریور درصد نشت الکترولیت‌ها کمتر از تاریخ کاشت 27 مهر بود، اما در گونه بهاره، گیاهان تاریخ کاشت 27 مهر نسبت به تاریخ کاشت 28 شهریور درصد نشت الکترولیت کمتری داشتند. در شبدرهای قرمز و ایرانی کاهش دما تا 12- درجه سانتی‌گراد و در شبدر سفید و لاکی کاهش دما به کمتر از 15- درجه سانتی‌گراد سبب افزایش درصد نشت الکترولیت‌ها از طوقه شد. کمترین LT50el(L) در تاریخ 28 شهریور، در گونه‌های قرمز و ایرانی و بیشترین آن در گونه لاکی مشاهده شد، درحالی که در تاریخ کاشت 27 مهر کمترین مقدار آن در گونه‌های ایرانی و لاکی و بیشترین آن در گونه قرمز بود.