بررسی تحمل به تنش شوری اکوتیپ‌های زیره سبز در مرحله جوانه‌زنی

با توجه به روند افزایشی توسعه اراضی شور و کمبود اراضی زراعی مطلوب برای کشاورزی، شناسایی گیاهان دارویی مقاوم به شوری اهمیت زیادی دارد. در این تحقیق خصوصیات آزمایشگاهی بذور اکوتیپ‌های مختلف زیره سبز تحت تنش شوری در آزمایشگاه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند طی سال 1394 مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با دو فاکتور A شامل 10 اکوتیپ (سبزوار، خوسف، قوچان، سرایان، کاشمر، گناباد، زیرکوه، اسفراین، طبس و تربت جام) و فاکتور B پنج سطح شوری (یک، سه، پنج، هفت و نه دسی‎زیمنس بر متر کلرید سدیم) با سه تکرار  در ژرمیناتور اجرا شد. تجزیه واریانس نشان داد که اکوتیپ­‎های مختلف در همه صفات مورد بررسی به ­جز وزن خشک گیاه‌چه و نسبت طول ریشه‌چه به ساقه‌چه در سطح یک درصد با یکدیگر اختلاف معنی‎دار داشتند. به‌طور کل اکثر صفات با افزایش غلظت شوری کاهش یافت. مقایسه میانگین اثرات متقابل اکوتیپ× تنش نشان داد که اکوتیپ‌های کاشمر و قوچان در تنش سه دسی‌زیمنس بالاترین و اکوتیپ‌های اسفراین و گناباد در تنش‌های یک و پنج دسی‌زیمنس بر متر کم‌ترین مقدار از صفات مورد اندازه‌گیری را داشت. تجزیه خوشه­ای در تنش یک و نه دسی‌زیمنس بر متر اکوتیپ‌ها را در سه گروه عمده گروه‌بندی نمود. در تنش یک دسی‌زیمنس بر متر گروه اول (کاشمر، زیرکوه، سرایان، تربت جام، طبس، گناباد و سبزوار) و در تنش نه دسی‌زیمنس بر متر گروه سوم (خوسف و سبزوار) دارای حداکثر تحمل بود. در تنش سه دسی‌زیمنس بر متر اکوتیپ‌ها در چهار گروه عمده قرار گرفتند و در آن گروه سوم (سبزوار، کاشمر و گناباد) دارای حداکثر مقاومت بود. در تنش پنج و هفت دسی زیمنس بر متر چهار گروه عمده از اکوتیپ‌ها مشخص گردید که در هر دو سطح گروه چهار (سبزوار) دارای حداکثر مقاومت بود. به‌طورکلی اکوتیپ سبزوار دارای بیشترین مقاومت در کلیه سطوح شوری بود.