بررسی تبخیر و تعرق واقعی در کاربری‌های مختلف اراضی مناطق کوهستانی با استفاده از الگوریتم سبال و ترکیب تصاویر ماهواره‌ای MODIS و Landsat 8

تبخیر و تعرق از مؤثرترین مؤلفه‌های بیلان آبی یک حوضۀ آبریز در مناطق خشک و نیمه‌خشک جهان است. هدف از این پژوهش، بررسی و مقایسۀ دقت برآورد تبخیر و تعرق واقعی کاربری‌های مختلف اراضی به‌وسیلۀ الگوریتم توازن انرژی در سطح زمین (سبال ) ویژۀ مناطق ناهموار و کوهستانی، در مقایسه با مقدار محاسبه‌شده به‌روش فائو- پنمن- مانتیث با ترکیب دو سنجندۀ مودیس  و لندست 8  هم‌زمان در شهرستان ملایر است. الگوریتم سبال با برآورد تمامی مؤلفه‌های انرژی در سطح زمین همچون شار تابش خالص، شار گرمای خاک و شار گرمای محسوس، قادر به برآورد تبخیر و تعرق لحظه‌ای و روزانه است. در این پژوهش، از هشت تصویر سنجندۀ مودیس و تصویر لندست 8 هم‌زمان، طی سال‌های 2005 تا 2013 استفاده شد. داده‌های استفاده‌‌شدۀ هواشناسی شامل دمای بیشینه، دمای کمینه، رطوبت نسبی، ساعات آفتابی و سرعت باد، طی همین دورۀ آماری از ایستگاه سینوپتیک ملایر به دست آمد. برای بررسی ارتباط بین مقدارهای تبخیر و تعرق واقعی و کاربری اراضی در منطقۀ دردستِ مطالعه، از تابع Zonal Statistic استفاده شد. نتایج نشان داد که در برآورد تبخیر و تعرق روزانه، به‌طور میانگین 43/0درصد اختلاف میان روش سبال و روش فائو- پنمن- مانتیث وجود دارد؛ بنابراین می‌توان تبخیر و تعرق ساعتی و روزانه را برای منطقۀ دردستِ مطالعه با دقتی مناسب برآورد کرد. همچنین، نقشۀ کاربری اراضی منطقه با روش شیء‌گرا با دقت 88درصد و ضریب کاپای 85/0 تهیه شد. نتایج نشان داد روش درون‌یابی پیکسل‌های مودیس با پیکسل‌های لندست برای ارزیابی کاربری غالب در پیکسل تصویر مودیس مؤثر بوده است و مقدار بیشینه تبخیر و تعرق واقعی مربوط به کاربری‌های زراعت آبی و دیم و کمترین تبخیر و تعرق مربوط به کاربری نواحی مسکونی است. کمترین انحراف معیار مربوط به مناطق آبی و بیشترین پراکنش میانگین، مربوط به کاربری مراتع است.