بررسی تاثیرات متقابل جامعه، دانشگاه و محققین بر تولید علم در دانشگاه

  مقدمه: دانشگاه، محققین و جامعه تاثیرات متقابلی بر یکدیگر دارند که حاصل آن سودمندی نتایج تحقیقات و کاربست تولیدات علمی در خدمت جامعه است. اما به رغم اهمیت موضوع، مطالعات نشان داده است که در بسیاری از کشورهای در حال توسعه فرایند تولید علم بدون درنظر داشتن نیازهای واقعی این جوامع در جریان است. هدف این پژوهش بررسی تاثیرات جامعه، دانشگاه و محققین بر تولید علم در دانشگاه است که از دیدگاه اعضای هیات علمی مورد بررسی قرار گرفته است.   روش ­ ها: این پژوهش به روش توصیفی - مقطعی بر روی 220 نفر از اعضای هیات دانشگاه علوم پزشکی شیراز در سال 1387 با روش نمونه ­ گیری طبقه‌ای از دانشکده‌های مختلف انتخاب شد. ابزار پژوهش، پرسشنامه محقق‌ساخته شامل 27 سوال بسته در مقیاس لیکرت در 5 حیطه عوامل دانشگاهی، محققین، نظام آموزشی، فضای سیاسی، اجتماعی و ‌فرهنگی استفاده شد که روایی آن از دیدگاه 15 نفر از متخصصین و پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ به میزان 92/0تایید گردید. نتایج با استفاده از نرم افزار آماری SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.   یافته ­ ها: از دیدگاه اعضای هیات علمی عوامل مربوط به نظام آموزشی بیشترین و فضای سیاسی کمترین تاثیر را بر سودمندی تولیدات علمی داشته است. میانگین نمره دیدگاه زنان به طور معنی‌داری بیش از مردان، اعضای هیات علمی با مرتبه مربی بیش از اعضای هیات علمی با مرتبه استادی، دانشیاری و استادی و همچنین افراد دارای مسئولیت اجرایی کمتر از افرادی بود که مسئولیت اجرایی نداشتند.   نتیجه ­گیری: اصلاح نظام آموزشی در راستای تربیت انسان‌هایی متفکر، خلاق و تحلیل‌گر از ضرورت‌های مهم جامعه است. توسعه و ترویج فرهنگ علمی در جامعه از دیگر عواملی است که زمینه توجه و حساسیت به تولید علم را در آحاد جامعه فراهم می‌نماید. همچنین لازم است رهبران دانشگاهی به دور از کشمکش های سیاسی، فضای علمی برای توسعه دانش و تولیدات علمی فراهم آورند و بدین ترتیب از اتلاف بخش زیادی از نیرو و انرژی علمی دانشگاه و به تعویق افتادن برنامه‌ها جلوگیری شود.