بررسی تأثیر گسترش مناطق شهری بر کمّیت و کیفیت آب رودخانۀ بالوخلوچای اردبیل

تغییر کاربری اراضی غیر شهری به اراضی شهری و ورود پساب‌های خام شهری و روستایی به داخل رودخانه‌ها به‌ویژه در مناطقی که رودخانه از میان شهرها می‌گذرد، کیفیت آب را به‌شدت کاهش داده و کمّیت آن را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد و در مواردی می‌تواند شیوع بیماری‌ها و یا کاهش کیفیت محصولات کشاورزی را به همراه داشته باشد؛ بنابراین، باتوجه به اهمیت این تغییرات در مدیریت منابع آب سطحی و تأثیر شهرسازی بر هردو پارامتر مذکور، به‌ویژه در رودخانه‌های شهری؛ هدف اصلی این پژوهش، بررسی تغییرات زمانی و مکانی کمّیت و کیفیت رواناب رودخانۀ بالوخلوچای و تأثیر توسعۀ شهری اردبیل بر آن است. نتایج طبقه‌بندی تصاویر ماهواره‌ای لندست منطقه به روش نظارت‌شده با الگوریتم بیشترین شباهت در محیط نرم‌افزار ENVI نشان داد که مساحت منطقۀ شهری در طول 15 سال اخیر 1568 هکتار افزایش داشته است. همچنین، نتایج تحلیل داده‌های دبی روزانه و پارامتر‌های کیفیت آب ماهانه ثبت شده در ایستگاه‌های هیدرومتری ورودی جریان (پل الماس) و خروجی جریان (گیلانده) نشان داد که شیب کاهشی دبی متوسط روزانه در خروجی کمتر از ورودی و شیب کاهشی کیفیت آب در خروجی بیشتر از ورودی است. این می‌تواند ناشی از افزایش تولید و تخلیۀ رواناب‌های سطحی آلوده آلودۀ شهری به رودخانه در اثر افزایش سطوح نفوذناپذیر شهری و تولید آلاینده‌ها باشد.