بررسی تأثیر چرای مداوم و شدت برداشت بر قطر یقه، تاج‌پوشش و ارتفاع دو گونه مرتعی Bromus tomentellus و Ferula haussknekhtii (مطالعه موردی: مراتع سارال استان کردستان)

در بیشتر مراتع کشور، چرای دام با ذوب شدن برف شروع و تا زمان آغاز بارش برف ادامه دارد. به نظر می‌رسد که این روش سنتی تطابق چندانی با مبانی علم مرتع‌داری ندارد. این مطالعه با هدف بررسی تأثیر این سیستم چرایی متداول بر برخی از ویژگی‌های ریخت‌شناختی گیاهی دو گونه Bromus tomentellus و Ferula haussknekhtii در طول سال‌های 89 و 90 در مراتع منطقه سارال استان کردستان انجام شد. قرق 30 ساله ایستگاه تحقیقاتی کشاورزی و منابع طبیعی سارال به‌عنوان مرتع شاهد انتخاب شد. در هر یک از این دو سال بخشی همگن با داخل قرق انتخاب و از ورود دام به این بخش‌ها نیز جلوگیری شد. در مراحل مختلف رویشی اقدام به اندازه‌گیری ویژگی‌های ریخت‌شناختی قطر کوچک و بزرگ یقه، قطر کوچک و بزرگ تاج و ارتفاع 10 پایه از گونه‌های مذکور شد. برای اندازه‌گیری شدت برداشت، رویش سالانه تعداد 30 پایه از هر گونه ‌در هر سال قطع و توزین شد. برای تجزیه آماری داده‌ها از تجزیه مرکّب با طرح پایه کاملاً تصادفی نامتعادل استفاده شد. تمامی مراحل تجزیه داده‌ها ازجمله مقایسه میانگین آنها به روش دانکن انجام شد. چرای مداوم به میزان 82 درصد به طور معنی‌داری باعث افزایش قطر یقه و قطر تاج گونه Bromus tomentellus شده است، اما ویژگی ارتفاع با توجه به شرایط سال در دو تیمار اصلی چرا و عدم چرا رفتار متفاوتی نشان داد. هر سه پارامتر مورد مطالعه بر روی گونه Ferula haussknekhtii بشدت تحت ‌تأثیر چرای مداوم به میزان 86 درصد قرار گرفتند. در این گونه، به طور کلی شرایط سال توانسته است یقه گیاه را بیشتر از دو ویژگی دیگر تحت ‌تأثیر قرار دهد. در هر دو گونه، پایه‌های چرا نشده بیشتر از پایه‌های چرا شده توانستند به بارندگی‌های به‌موقع واکنش نشان دهند.