بررسی تأثیر ساختار مرتع بر شاخص‌های سطحی و ویژگی‌های عملکردی خاک در مناطق خشک (مطالعه موردی: مراتع روستای فتح آباد، شهرستان فردوس)

بررسی و پایش ساختار و عملکرد اکوسیستم جهت پی بردن به مدیریت موجود امری ضروری به نظر می‌رسد. هدف از تحقیق حاضر، بررسی تأثیر ساختار مرتع بر شاخص¬های سطحی و ویژگی‌های عملکردی مراتع فتح¬آباد شهرستان فردوس با استفاده از روش تحلیل عملکرد چشم¬انداز (LFA) می¬باشد. در این روش سه ویژگی عملکردی پایداری، نفوذپذیری و چرخه مواد غذایی خاک با استفاده از ارزیابی 11 شاخص سطحی خاک شامل: حفاظت در برابر پاشمان، پوشش گیاهان چندساله، لاشبرگ، پوشش نهانزادان، شکستگی پوسته سطح خاک، مواد رسوبی، ناهمواری سطح خاک، طبیعت سطح خاک، آزمایش پایداری در برابر رطوبت و بافت خاک اندازه¬گیری شد. نمونه¬برداری در امتداد چهار ترانسکت 100 متری در جهت و عمود بر شیب و همچنین برای هر لکه گیاهی پنج نمونه برداشت شد. جهت تجزیه و تحلیل داده¬ها از دستورالعمل LFA و همچنین آزمون تجزیه واریانس یک‌طرفه و مقایسه میانگین چند دامنه‌ای دانکن استفاده شد. نتایج نشان داد که ساختار¬های گیاهی دارای تأثیر متفاوت و معنی¬داری در ویژگی های عملکردی پایداری، نفوذپذیری و چرخه مواد غذایی خاک است. بیشترین درصد پایداری، نفوذپذیری و چرخه مواد غذایی در سه لکه گیاهی علفی پهن برگ، بوته و بوته گندمی به‌دلیل ساختار خاص، فرم ریشه¬ای قوی، شکل و فشردگی ساختار و همچنین درصد مساحت قابل‌توجه اشغال شده در مرتع محاسبه شد. کمترین مقدار ویژگی¬های عملکردی به دلیل عدم وجود لاشبرگ، پوشش گیاهی و مانع فیزیکی در فضای بین لکه¬ای محاسبه شد. جهت مدیریت بهتر و افزایش ویژگی¬های عملکردی مراتع افزایش پوشش گیاهی بخصوص با ساختار بوته¬ای به همراه گیاهان گندمی و علفی پهن برگ لازم است.