بررسی تأثیرپذیری نقوش جانوری دیوارنگاره‌‌های خانۀ پیرنیا از قالی‌‌های دورۀ صفوی

Authors

  • ریحانه رشیدی دانشجوی کارشناسی ارشد هنر اسلامی، دانشگاه هنراسلامی تبریز، شهر تبریز، استان آذربایجان شرقی
  • شهریار شکرپور استاد یارگروه هنرهای اسلامی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، شهر تبریز، استان آذربایجان شرقی
Abstract:

قالی‌‌های دورۀ صفوی که اغلب محصول کارگاه‌‌های درباری بودند حاوی نقوش گوناگونی‌اند که یکی از پرکاربردترین آنها نقوش جانوری است. همچنین خانۀ پیرنیای نایین نیز یکی از کاخ‌‌های سلطنتی مربوط به این دوره است که دارای دیوارنگاره‌‌هایی زیبا و همچنین نقوش جانوری مشابه با قالی‌‌های دورۀ صفوی است. این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی و با مطالعۀ منابع کتابخانه‌‌ای و تحلیل تصاویر میدانی سعی در شناسایی، طبقه‌‌بندی، تحلیل و تطبیق نقوش جانوری دیوارنگاره‌‌های خانۀ پیرنیا و چهار نمونه از قالی‌‌های صفوی دارد، و در پی پاسخگویی به سؤالات زیر است: 1- نقوش جانوری مشترک میان دیوارنگاره‌‌های خانه پیرنیا نایین و قالی‌‌های دورۀ صفوی کدام است؟ 2- میزان تأثیرپذیری نقوش جانوری در دیوارنگاره‌‌های خانه پیرنیا از قالی‌‌های دورۀ صفوی تا چه حد بوده است؟ 3- چه ارتباطی بین طراحان فرش و طراحان دیوارنگاره‌‌های خانۀ پیرنیا در نایین وجود داشته است؟  با توجه به اشتراکات زیاد میان نقشمایه‌‌های جانوری این دو که اغلب عیناً در هر دو مورد تکرار شده و همچنین شباهت در فرم، استفاده در فضاسازی مشابه و شیوۀ بازنمایی پویا، به نظر می‌‌رسد نقوش جانوری دیوارنگاره‌‌های خانه پیرنیا تحت تأثیر نقوش جانوری قالی‌‌های صفوی بوده که دلیل عمده آن را می‌‌توان در ارتباط کاری میان نگارگران، طراحان قالی و نقاشان دیوارنگاره‌‌ها و حضور هم‌‌زمان آن‌‌ها در کارگاه‌‌های سلطنتی دانست. به‌‌طوری که به نظر می‌‌رسد طراحی هر دو توسط یک گروه واحد صورت گرفته است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

مطالعۀ تأثیرپذیری نگاره‌های شاهنامۀ طهماسبی از تغییر مذهب در دورۀ صفوی

در آغاز قرن دهم هجری، با قدرت یافتن صفویان، مذهب تشیع در ایران رسمی شد. در طول تاریخ، مذهب به عنوان عاملی مهم در روند اندیشه‌ها و افکار ملت‌ها مطرح بوده‌است. از این‌رو در هر دوره تأثیرات عمیقی بر فرهنگ و هنر جوامع داشته است. در دورۀ صفویه نیز هنر از نهضت مذهبی ایجادشده در این عصر بی‌بهره نماند و هنرمندان این دوره توانستند با تأثیرپذیری از مذهب تشیع، افکار و عقاید خود را در آثار هنری و صنعتی تول...

full text

مدرسۀ جعفرآباد بنایی ناشناخته از دورۀ صفوی

Jafarabad School is located in the ancient Borkhar plain 50 kilometers to the north of Esfahan. It was first discovered by the authors of this paper. This descriptive and analytical research aims at finding answers to the following questions: When was this School built? Why was it built in Jafarabad? Why was this spot in the town chosen for building it? How is it related to other monuments? Acc...

full text

بررسی تطبیقی نقوش پارچه های صفوی و گورکانی

پارچه­بافی ازجنبه کاربردهای فراوانی که در میان تمامی اقشار جامعه دارد، یکی از پیشروترین و گسترده­ترین صنایع در بین کشورهای مسلمان، از جمله ایران و هند به­شمار می­رود. به­همین دلیل سده­های نهم تا یازدهم هجری­قمری - پانزدهم تا هفدهم­میلادی از نظر پیشرفت و گسترش هنر پارچه­بافی صفوی و گورکانی با اهمیت است. این دو با داشتن ارتباط فرهنگی و هنری در سده­های پیشین، به­ویژه در زمان حکومت­صفویه، تاثیرات ب...

full text

تجلّی نقوش گرفت‌و‌گیر در فرش دوره صفوی

The hunting & animal patterns is indeed one of the most important & effective motifs which can be seen in Persian Art since ancient times. For a long period of time, these motifs (which include religious & old mythological concepts, and tell about the geographical & natural human being environment, as well as his own desires, his domineeringness, and struggle for survival), have been designed &...

full text

مدرسۀ جعفرآباد بنایی ناشناخته از دورۀ صفوی

مدرسۀ جعفرآباد در فاصلۀ 50 کیلومتری شمال اصفهان در دشت باستانی برخوار قرار گرفته و برای اولین بار، توسط نگارندگان شناسایی شده است. تحقیق حاضر به منظور پاسخ به پرسش هایی همچون تعیین زمان ساخت بنا، دلیل ساخت مدرسه در جعفرآباد و تعیین ارتباط مدرسه با سایر ابنیه و علت قرارگیری مدرسه در بافت فعلی جعفرآباد انجام شده است. روش مورد استفاده در این مقاله، توصیفی ـ تحلیلی است؛ بر همین اساس، پس از بررسی سط...

full text

جایگاه اجتماعی طریقت قادریه از پیدایش تا پایان دورۀ صفوی

سلسلۀ صوفیانۀ قادری بعد از تأسیس در نیمۀ دوم قرن ششم هجری، از معروف‌ترین طرایق صوفیانه شد و فضای اجتماعیِ بخش قابل‎توجهی از جامعه را تحت‎تأثیر آموزه‌های اجتماعی ـ فرهنگی خود قرار داد. روند رو به‎ گسترش این طریقت در ابعاد اجتماعی، تا قرن نهم هجری در ایران و حتی کشورهایی چون هند ادامه یافت؛ اما، با ترویج مذهب تشیع در ایران روند محوشدن این طریقت از ساختار اجتماعی و فرهنگی رقم خورد. در مقالة حاضر ا...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 12  issue 42

pages  83- 97

publication date 2017-06-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023