بررسی بیماری زغالی بلوط در جنگل‌های بلوط دچار خشکیدگی استان ایلام

در سال‌های گذشته خشکیدگی‌های درختان بلوط به‌طور گسترده‌ای در جنگل‌های زاگرس و به‌ویژه در استان ایلام روی داده است و بیماری زغالی بلوط طغیان کرده و موجب آسیب به درختان بلوط شده است. این تحقیق به‌منظور شناسایی قارچ‌های بیماری‌زا، اثبات بیماری‌زایی و بررسی رفتار بیماری‌زایی آنها طی سال‌های 1394-1391 در سطح جنگل‌های استان ایلام اجرا شد. پس از جنگل‌گردشی و بازدیدهای میدانی متعدد در سطح جنگل‌های استان، نمونه‌های متعددی از نسوج آلوده درختان بلوط ایرانی جمع‌آوری و به آزمایشگاه منتقل شد. سپس نمونه‌ها کشت شده و عوامل بیماری‌زا با استفاده از صفات مورفولوژیک و کلیدهای معتبر قارچ‌شناسی شناسایی شد. به‌منظور اثبات بیماری‌زایی قارچ‌های شناسایی‌شده، اقدام به مایه‌زنی آنها به نهال‌های دوساله بلوط گردید. در مرحله نهایی رفتار بیماری‌زایی قارچ‌ها بررسی شد. نتایج نشان داد که قارچ های عامل بیماری زغالی در جنگل‌های استان ایلام شامل Biscogniauxia mediterranea و Obolarina persica می‌باشند. قارچ‌های مذکور سبب بیماری‌ نهال‌های بلوط مورد آزمایش و خشکیدگی قسمت‌های بالاتر از محل مایه زنی شدند. بررسی رفتار بیماری‌زایی این قارچ‌ها نشان داد که آلودگی آنها از محل مایه‌زنی شروع شده و انتشار آنها در چوب علاوه بر گسترش طولی، به‌صورت عرضی و شعاعی به سمت مغز چوب است، به­طوری‌که آوندهای چوبی و آبکش را درگیر می­کند. با توجه به اثبات بیماری‌زایی این قارچ‌ها و تأثیر آنها در ضعف و خشکیدگی درختان بلوط ایرانی، می‌توان با انجام عملیات آبخیزداری از وقوع تنش خشکی که زمینه‌ساز تهاجم این قارچ‌هاست، جلوگیری کرد و با حذف درختان کاملاً آلوده و خشک مانع گسترش عامل بیماری در منطقه شد.