بررسی بهره‌وری آب آبیاری در سیستم‌های آبیاری بارانی و سطحی (مطالعه موردی: دشت قزوین)

اﻧﺪازهﮔﯿﺮی و ﺗﺤﻠﯿﻞ ﺷﺎﺧﺺ­ﻫﺎی ﺑﻬﺮه­وری آب در روش‌های مختلف آبیاری (سطحی و تحت فشار) ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﻣﺤﺪودﯾﺖ ﮐﻤﯽ و ﮐﯿﻔﯽ اﯾﻦ نهاده ارزﺷﻤﻨﺪ از ﺟﺎﯾﮕﺎه ﺧﺎﺻﯽ ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ. هدف از این پژوهش مقایسه بهره­وری آب و بهره­وری اقتصادی آن در سیستم­های آبیاری بارانی و سطحی است. در این راستا از اطلاعات و داده­های تفصیلی سیستم­های آبیاری و عملکرد محصولات تحت کشت این سیستم­ها در سال 1390 در دشت قزوین استفاده شده است.اطلاعات مورد نیاز در این مطالعه از طریق مراجعه حضوری به مزارع و تکمیل پرسشنامه، دفترچه­های طراحی سیستم­های آبیاری تحت بهره­برداری در مزارع مورد مطالعه و سازمان جهاد کشاورزی استان قزوین جمع­آوری گردید. براساس نتایج حاصل از مطالعه، بهره‌وری آب آبیاری در سیستم­های آبیاری بارانی برای جو 75/0 تا 5/2، یونجه 2/0 تا 76/1، ذرت 3/0 تا 78/2 و گندم 61/0 تا 2/2کیلوگرم بر مترمکعب به ‌دست آمد. میزان بهره‌وری آب آبیاری در آبیاری سطحی برای جو 43/0 تا 42/1، یونجه 12/0 تا 64/1، ذرت 22/0 تا 58/1 و گندم 43/0 تا 25/1کیلوگرم بر مترمکعب برآورد شد.حداقل و حداکثر بهره‌وری اقتصادی مصرف آب در آبیاری سطحی بر حسب ریال بر مترمکعب به ترتیب برابر 1387 و 4617 برای جو، 382 و 5050 برای یونجه، 905 و 6474 برای ذرت دانه­ای، 1447 و 4159 برای گندم برآورد شد. حداقل و حداکثر بهره‌وری اقتصادی مصرف آب در آبیاری بارانی بر حسب ریال بر مترمکعب به ترتیب برابر 2442 و 8126 برای جو، 673 و 5420 برای یونجه، 1283 و 11395 برای ذرت دانه­ای، 2016 و 7319 برای گندم به دست آمد.