بررسی بنیانهای نظری علوم انسانی بومی در ایران

Authors

  • سردار فتوحی دانشجوی دکتری سیاستگذاری فرهنگی، پژوهشکدۀ مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فنّاوری، تهران
  • نعمت‌الله فاضلی دکتری انسان شناسی مدرسه مطالعات شرق و آفریقا(دانشگاه لندن)و دانشیار انسان‌شناسی پژوهشگاه علوم ‌انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران.
Abstract:

هدف: هدف از پژوهش حاضر بررسی چگونگی اخذ علوم انسانی بومی در نزد متفکران ایرانی با توجه به آبشخور فکری آنان بوده است. روش: روش پژوهش حاضر تحلیل محتوای کیفی بود و همچنین این پژوهش به لحاظ متغیر غایت، بنیادین نظری و  از حیث ماهیت، اکتشافی-توصیفی بوده است. یافته‌ها: برخی از سنّتهای فکریِ علوم انسانی از جمله سنّت فوکویی، پدیدارشناسی، فرانکفورتی، هگلی و پوپری دروازه‌ای برای بومی کردن علوم انسانی در ایران بوده است و برخی از این سنّتهای فکری(پدیدارشناسی و فوکویی) به عنوان ردّیه‌ای برای علوم انسانی جدید، و اخذ علومِ بومی بوده است. همچنین یافته‌ها بیانگر آن است که نقطۀ آغازین علوم انسانی بومی آنجاست که نظریه‌پردازان ایرانی متوجه انتقادهای سنّت آبشخوری‌اشان، به سایر رویکردهای علوم انسانی بوده‌‌اند و این انتقادها را نوعی تردید و خلأهای موجود در علوم انسانی دانسته‌اند و دانش بومی را برای علاج و بهبود این خلأها و انتقادها مفهوم‌پردازی کرده‌اند. نتیجه‌گیری: امروزه علوم انسانی به حدی در سطح انضمامی و انتزاعی غلبه پیدا کرده است که حتی اگر متفکران ایرانی درصدد تحقق علوم بومی(نه علوم انسانی بومی) بوده‌اند، راهی جز گلاویز شدن و نقد علوم انسانی نداشته‌اند. متفکران ایرانی در رویکردهای خود نشان داده‌اند که از مجرای علوم انسانی است که می‌توان علوم انسانی بومی را ایجاد کرد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

نقش هویت در گرایش به علوم انسانی بومی در بین اساتید علوم انسانی (مورد مطالعه: اساتید علوم انسانی دانشگاه ایلام)

با پیروزی انقلاب اسلامی ایران در سال 1357، انقلابی در علوم انسانی و جایگاه متولیان این علوم نیز رخ داد و بر تصفیۀ اساتید دانشگاه تأکید شد. در دروس دانشگاهی رشته‌های علوم انسانی نیز تغییر و تحولاتی در راستای اسلامی‌سازی و بومی‌سازی رخ داد که به نظر می­رسد انقلاب در علوم انسانی مبتنی بر هویت ملی، سیاسی و دینی مدیران سیاسی بوده است. سؤال این پژوهش آن بود که نقش این هویت‌ها در بین متولیان علوم انسا...

full text

مطالعات پسااستعماری: عرصه‌ای برای علوم-انسانی بومی

بومی­سازی علوم انسانی چندی است یه یکی از رویکردها  و دغدغه­ی اندیشمندان جوامع غیرغربی در حوزه آکادمیک تبدیل شده است. جوامع غیرغربی درصددند از رهگذر بومی­سازی به تولید نظریات و اندیشه­هایی در علوم انسانی دست یابند که به فراخور مسائل و مشکلات نظری و عملی آن جامعه و کشور باشد. از طرفی مطالعات پسا­استعماری یکی از حوزه­های مطالعاتی جدید درباره­ی مسائل کشورهای غیر غربی و فرهنگ آنهاست. این نگرش انتقاد...

full text

تقابل معرفتی رویکردهای بومی گرایی در توسعه علوم انسانی

توسعه علوم انسانی بخشی مهم از توسعه ساختار سیاسی اجتماعی محسوب می­شود. بررسی وجوه توسعه علوم انسانی برای کشورهای در حال توسعه بسیار مهم و ضروری است. در مباحث مربوط به توسعه علوم انسانی در ایران و کشورهای در حال توسعه، دو جریان مهم معرفتی «بومی­گرایی کارکردی» و «بومی­گرایی معرفت­شناسانه» قرار دارند و همواره تقابل­های ...

full text

بومی کردن علوم سیاسی در ایران

پارادایم پژوهشی علوم سیاسی در ایران مبتنی بر عاریت گرفتن تئوریهایی بوده است که بعضاً قابل تطبیق با شرایط و مسائل بومی ایران نبوده... از این تئوریهای مزبور نتوانسته اند در تبیین مسائل ویژه ایران کار گشا باشند. این مقاله درصدد است تا به ریشه یابی این امر بپردازد. برای انجام این کار چهار مقوله تئوریها‘مسائل (پرسشها)‘ روش و شاخص را مورد بحث قرارداده ایم تا بتوان گرایشهای بومی را درعلوم سیاسی ایرانی ...

full text

تأملی بر بنیانهای نظری عدالت در اندیشة سیاسی امام خمینی(س)

این نوشته تلاشی است در جهت تعریف، شناخت و تبیین علت وجودی و رهیافتهای نظری مفهوم «عدالت» دراندیشة سیاسی حضرت امام خمینی. در این مقاله برداشتهای حضرت امام در مقولة عدالت از سه منظر یا رهیافت: وجودشناسی عرفانی، معناشناسی عرفانی و علمِ اخلاق مورد بررسی قرارگرفته و الزامات هر یک مورد بحث واقع شده است. طرح این مباحث از این جهت که مقدمه‏ای بر الزامات نظ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 23  issue 79

pages  267- 290

publication date 2019-10-23

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023