بررسی بلندمدت تغییرات مکانی و زمانی شوری خاک در شبکه آبیاری و زهکشی گرمسار

شوری خاک منجر به کاهش جذب آب توسط گیاه و کاهش پوشش گیاهی می‌گردد و کنترل این پدیده مستلزم مدیریتی مناسب همراه با نظارت بر تغییرات مکانی و زمانی شوری از گذشته تا به امروز است. در این پژوهش، تغییرات زمانی و مکانی شوری خاک در شبکه آبیاری و زهکشی گرمسار از سال 1986 تا 2013 با استفاده از پنج شاخص ماهواره‌ای و داده‌برداری زمینی بررسی شد. تغییرات زمانی نسبت مساحت اراضی در سه‌طبقه شوری کم، متوسط و زیاد در طی این سال‌ها در انتهای دو دوره کشت پاییزه و بهاره موردبررسی قرار گرفت و با استفاده از آزمون آماری من‌کندال نوع روند تغییرات تعیین شد. همچنین، روند تغییرات مقدار شاخص‌های شوری خاک در هر پیکسل تعیین و پهنه‌بندی تغییرات شوری استخراج شد. نتایج به‌دست‌آمده نشان داد در انتهای دوره کشت پاییزه با احتمال 95 درصد، روند تغییرات نسبت مساحت اراضی با شوری کم، متوسط و زیاد به ترتیب کاهشی، افزایشی و افزایشی و در انتهای دوره کشت بهاره، روند تغییرات نسبت مساحت اراضی با شوری کم‌وزیاد به‌مانند دوره کشت پاییزه به ترتیب کاهشی و افزایشی و برای اراضی با طبقه شوری متوسط روند مشخصی به دست نیامد. نقشه پهنه‌بندی شوری خاک تولیدشده نشان داد مناطق شمالی، غربی و جنوبی دشت گرمسار در معرض خطر افزایش شوری و قسمت‌هایی از شمال شرق و مرکز که دارای شبکه آبیاری فرعی بوده، در طی این سال‌ها شوری روند کاهشی داشته است. مساحت کل اراضی موردبررسی در این پژوهش برابر با 16 هزار هکتار است که در طی این سال‌ها مساحت اراضی در طبقه شوری کم حدود 5/6 هزار هکتار کاهش و در طبقه شوری متوسط و شوری زیاد به ترتیب حدود 5/4 هزار هکتار و دو هزار هکتار افزایش یافته است.