بررسی اپیدمیولوژیک آسیب‌های تروماتیک مغز و پیامدهای آن در شهرستان رفسنجان یک مطالعه توصیفی

مقدمه: تروما یکی از مهم­ترین مسائل بهداشتی جوامع بشری اعم از جوامع صنعتی و پیشرفته یا در حال توسعه است که روزانه جان ده­ها هزار نفر را در جهان به خطر می­اندازد. برخورد صحیح و مدیریت مناسب تروما، در کاهش میزان مرگ­و­میر و عوارض ناشی از آن تأثیر خواهد داشت. مطالعه­ حاضر، با هدف بررسی اپیدمیولوژیک ضربات مغزی تروماتیک و عوامل مؤثر بر پیامدهای آن در شهرستان رفسنجان طراحی شد. مواد و روش ­ها: این مطالعه از نوع توصیفی است و اطلاعات مورد نیاز به روش سرشماری از پرونده­ بیمارانی که در سال 1391 با تشخیص ترومای مغزی در بخش اورژانس بستری شده بودند، استخراج گردید. ابزار جمع­آوری اطلاعات، پرسشنامه پژوهشگر ساخته شامل: 6 سؤال دموگرافیک و 14 سؤال برای تعیین اپیدمیولوژی و پیامدهای ضربات تروماتیک مغزی بود. اطلاعات با استفاده از آزمون­های توصیفی و تحلیلی (فیشر- کای­دو- t مستقل) تجزیه و تحلیل شدند. یافته­ ها: در طی سال 1391 تعداد 318 نفر با تشخیص ضربه به سر به بخش اورژانس مراجعه کرده بودند که 82% را مردان شامل می­شدند. میانگین و انحراف معیار سنی بیماران 69/17±28/28 سال بود. تصادف سرنشین یا عابر پیاده با وسایل نقلیه سبک با 1/69% موارد، بیشترین علت ایجاد آسیب­های تروماتیک مغز را به خود اختصاص می­داد. در 7/83% موارد، آسیب مغزی خفیف گزارش شده بود. 2/79% از بیماران به بخش­های مغز و اعصاب و جراحی و 1/9% به ICU منتقل شدند. 6/6% بیماران مستقیم به اتاق عمل رفتند. یک مورد (4/0%) از آسیب­های تروماتیک مغزی منتقل شده به بخش اورژانس، منجر به فوت شد. نتیجه­ گیری: در مطالعه حاضر، تصادف سرنشین یا عابر پیاده با وسایل نقلیه سبک، مهم­ترین علت بروز آسیب­های تروماتیک مغزی بود و تصادفات جاده­ای در این بین سهم بیشتری داشتند. بهبود وضعیت جاده­ها، ارتقای فرهنگ رانندگی، افزایش کیفیت و سرعت خدمات­رسانی در مراحل پیش بیمارستانی و بخش اورژانس بایستی از اولویت­های برنامه­ریزی کلان باشد.