بررسی اندازه ذرات تلماسه ها و کاربرد آن در منشأیابی رسوبات امتداد گسل اهواز

Authors

  • امیرحسین چرخابی دانشیار، پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
  • حسن محسنی دانشیار، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران
  • زینب گندمی دانش‌آموخته کارشناسی ارشد آبخیزداری، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران
  • منچهر امیری عضو هیات علمی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، همدان، ایران
Abstract:

در نواحی بیابانی ایران بدلیل موقعیت خاص جغرافیایی، فیزیوگرافی و حاکمیت شرایط اقلیمی خشک، فرسایش بادی غالب بوده و بیش از 30 میلیون هکتار در سیطره تپه ها و پهنه های ماسه ای و اراضی بدون پوشش گیاهی هستند. خصوصیات دانه بندی یکی از ویژگی های مهم در اغلب مطالعات فرسایش بادی و یکی از پارامترهای مهم در مکانسیم حرکت، انتقال و ترسیب و گسترش تلماسه‌ها است؛ بنابراین آنالیز اندازه ذرات، کاربرد مهمی در منشأیابی رسوبات، تاریخچه انتقال و رسوبگذاری دارد. با توجه به وسعت زیاد تلماسه در استان خوزستان، ضروری است که بررسی جامع و به هنگامی از تپه‌های ماسه‌ای استان و تعیین همبستگی این مشخصات با سایر ویژگی‌های مورد نیاز چون مسافت حمل انجام گیرد. بنابراین در این تحقیق با برداشت بیش از 200 نمونه سطحی از تلماسه‌ها در راستای شمال غربی به جنوب شرقی، خصوصیات دانه بندی تپه‌های ماسه‌ای خوزستان مورد بررسی قرار گرفت. ابتدا براساس گسل اهواز استان را به دو نیمه غربی و شرقی تقسیم کرده، مقایسه پارامترهای میانگین قطر ذرات، دامنه تغییرات ذرات، متوسط جورشدگی، متوسط کج شدگی و سپس متوسط فاصله حمل ذرات مورد تحلیل و سپس کل نمونه ها برای پارامترهای یاد شده در راستای بخش غربی شرقی مورد بررسی مجدد قرار گرفتند. نتایج نشان داد دامنه قطر ذرات در تپه های ماسه ای غرب رودخانه کرخه بین 87/2-14/2 فی (136 تا 226 میکرون) و در شرق بین 05/3-16/2 فی (120 تا 223 میکرون) متغیر است. جورشدگی ذرات در نمونه‌های تپه‌های ماسه‌ای خوب و نسبتاً خوب بوده است(71/0– 35/0 فی) و کج شدگی قطر ذرات در محدوده تپه‌های ماسه‌ای اغلب به طرف ذرات ریز و به عبارت دیگر کج شدگی مثبت در مقیاس فولک (1/0 تا 1 فی) نشان می‌دهند. متوسط فاصله حمل دارای 4 رده، شامل 3، 5/12، 35 و 125 کیلومتر است که نشان دهنده فاصله حمل بین 20 تا 50 کیلومتر و متوسط فاصله جابجایی 35 کیلومتر در تپه های ماسه ای غرب گسل اهواز است. در تپه های ماسه ای شرق گسل اهواز نیز فاصله حمل بین 50 تا 200 کیلومتر و متوسط فاصله جابجایی 125 کیلومتر می‌باشد. براساس مطالعات دانه بندی منشاء ذرات تپه‌های ماسه‌ای استان خوزستان نزدیک و یا محلی بوده و منشاء بیشتر ذرات در قطاع شمال غربی و غرب می باشد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

منشأیابی رسوبات جنوب میبد

    رسوب‌شناسی عبارت است از بررسی و مطالعه مواد رسوبی «سخت نشده و سخت شده» و تمام فرآیندهایی است که باعث تشکیل آن‌ها گردیده است. مطالعات رسوب‌شناسی عمدتاً بر روی سه فاکتور ترکیب کانی‌شناسی، بافت و ساخت‌های رسوبی تکیه می‌نماید. شناخت رسوبات منطقه جنوب میبد می‌تواند بیانگر تحولات محیطی رخ داده در گذشته این دشت باشد. لذا در این پژوهش سعی گردیده که با استناد به روش‌های رسوب‌شناسی مثل دانه‌بندی رسوبا...

full text

کاربرد مدل­‌های ریاضی در توصیف توزیع اندازه ذرات در رسوبات پشت بندهای رسوب­‌گیر متوالی

یکی از خصوصیات کلیدی رسوبات، توزیع اندازه ذرات آن­‌ها است که بسیاری از ویژگی­‌های فیزیکی و شیمیایی را تحت تاثیر قرار می­‌دهد. در این پژوهش توزیع اندازه ذرات رسوبات سطحی انباشته شده در پشت بندهای رسوب­‌گیر مورد مطالعه قرار گرفت. برای این منظور دو آبراهه در منطقه­ نوشان ارومیه که به‌­ترتیب دارای سه و چهار بند سنگی ملاتی بودند، انتخاب شده و توزیع اندازه ذرات رسوب پشت آن­‌ها با اندازه ذرات خاک­ دام...

full text

بررسی توزیع اندازه ذرات و پایداری خاکدانه ها تحت تاثیر کاربرد دو نوع بقایای گیاهی

  توزیع اندازه ذرات و پایداری خاکدانه از ویژگی های فیزیکی خاک هستند که از نظر حفاظت خاک بسیار اهمیت دارند. هدف از این پژوهش بررسی تاثیر مواد آلی مختلف بر توزیع اندازه ذرات خاک در دو حالت خشک و تر بود. آزمایش در قالب طرح کامل تصادفی، با دو تیمار بقایای گیاهی (کاه و کلش و تفاله پسته)، سه سطح ماده آلی (صفر، یک و پنج درصد وزنی) و سه تکرار انجام شد. همچنین توزیع اندازه ذرات خاک در دو حالت خشک و تر ا...

full text

بررسیهای دانه‌بندی و کانی‌شناسی رسوبات در منشأیابی تپه‌های ماسه‌ای بلوچستان

شناخت منشأ تپه­های ماسه­ای در طرح­های کنترل فرسایش بادی از اهمیت ویژه­ای برخوردار است. در این مطالعه محدوده گسترش تپه‌ماسه­های بلوچستان در 5 منطقه تحت تأثیر فرسایش بادی با استفاده از عکس هوایی و تصاویر ماهواره­ای و نرم­افزار   Arc GISمشخص شد و نقشه انواع رخساره­های رسوبات بادی استان تهیه گردید. سپس 28 نمونه از رسوبات با توجه به شکل تپه­ماسه و رخساره ها و گستره آنها به روش شبکه ای برداشت گردید. ...

full text

بررسی تغییرات طولی اندازه ذرات و ترکیب رسوبات در رودخانه بقیع (شمال غرب نیشابور)

حوضه آبریز ماروسک با مساحتی برابر87/131 کیلومتر مربع در شمال غرب شهرستان نیشابور قرار دارد. رودخانه بقیع به عنوان یکی از شاخه‌های اصلی این حوضه آبریز با طولی معادل 1/20 کیلومتر مورد مطالعه قرار گرفته است. جهت انجام مطالعات رسوب شناسی تعداد 32 نمونه رسوب از وسط کانال فعال رودخانه برداشت شده است که پس از خشک شدن توسط روش غربال خشک جهت دانه‌بندی مورد آزمایش قرار گرفته است. پس از دانه‌بندی نمونه‌ها...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 24  issue 4

pages  897- 906

publication date 2017-12-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023