بررسی امکان سنجی تاثیر فرم و تراکم بلوکهای مسکونی بر مصرف انرژی شهر، نمونه موردی: شهر جدید هشتگرد

رشد شتابان و فزایندۀ شهرنشینی و در پی آن، افزایش جمعیت شهرها، پیامدهای مختلفی را در زمینه های گوناگون به دنبال داشته است. از جمله مهمترین این پیامدها می توان به افزایش مصرف و تقاضا برای منابع انرژی اشاره نمود، که خود از دو جنبۀ محدود بودن منابع انرژی مورد مصرف و آلودگی های زیست محیطی ناشی از مصرف سوخت های فسیلی قابل تأمل است. در همین راستا، فراگیر شدن آگاهی های عمومی نسبت به جنبه های یاد شده و سایر جنبه های شهرنشینی، سبب شد تا رویکردهای نوینی نظیر توسعۀ پایدار، نوشهرسازی و غیره در شهرسازی ظهور یافته و اهمیت و توجه به بحث انرژی را در شهرسازی بیش از پیش آشکار نماید. مفهوم انرژی در شهر، با مولفه های برنامه ریزی و طراحی شهری در دو سطح کلان و خرد ارتباط مستقیم داشته و با تغییر آنها، میزان مصرف انرژی نیز تغییر خواهد کرد. یکی از این مؤلفه های مهم، ویژگی های کالبدی ساختمان است که بر میزان مصرف انرژی در این بخش مهم، با سهم 40 درصدی از کل انرژی مصرفی در شهرها، تأثیر می گذارد. تاکنون مطالعات بسیاری در زمینۀ ارتباط میان اجزاء معماری ساختمان و کاهش مصرف انرژی صورت گرفته، ولی تحقیقات کمی به خصوص در کشور ما در زمینۀ ارتباط میان شهرسازی و انرژی انجام شده است. در این مقاله، ابتدا بنیان های فکری و تحقیقات مختلف صورت گرفته در زمینۀ انرژی و شهر مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته، سپس مؤلفه های مؤثر برنامه ریزی و طراحی شهری بر میزان مصرف انرژی در شهر به طور خلاصه بررسی شده و در نهایت با تمرکز بر بخش ساختمان، دستورالعمل هایی جهت کاهش مصرف انرژی در ساختمان های مسکونی ارائه گردید. در مرحلۀ بعد، برای 35 هکتار از اراضی شهر جدید هشتگرد، سه سناریوی پیشنهادی ارائه شد و در انتها نیز با اندازه گیری شاخص های انرژی ساختمان توسط نرم افزارهای Ecotect، میزان مصرف انرژی ساختمان های سناریوهای مختلف ارزیابی شد. یافته های تحقیق نشان می دهد که با اعمال تغییر در فرم، تراکم، جهت گیری و ارتفاع ساختمان های مسکونی، می توان تا حدود 45 درصد از میزان مصرف انرژی ساختمان کاست.