بررسی الگوی پیچان‌رودی رودخانه اخلمد با استفاده از شاخص های لئوپولد و کورنایس

مئاندرها از چشم اندازهای بسیار زیبا و در عین حال از اشکال ناپایدار و خطرناک ژئومورفولوژیکی- هیدرولوژیکی دشت­های سیلابی و مناطق کوهستانی محسوب می­شوند. پیچ و خم‌های زیاد از ویژگی­های مهم بیشتر رودخانه­های جاری در نواحی نیمه خشک محسوب می­شود. این مناطق تحت تاثیر دینامیک رودخانه و تغییرات دبی همواره در معرض خطراتی از جمله سیلاب و ناپایداری بستر در نتیجه حرکت پیچان‌رودی است. لذا بررسی الگوی پیچان­رودی رودخانه­ها به منظور جلوگیری از خطرات احتمالی امری ضروری است. در این پژوهش، الگوی پیچان­رودی رودخانه اخلمد(واقع در استان خراسان رضوی) با استفاده از دو شاخص ضریب خمیدگی لئوپولد و زاویه مرکزی کورنایس بررسی گردید. در این راستا از نقشه­های توپوگرافی1:50000 و زمین­شناسی 1:100000 جهت استخراج لایه­های زمین شناسی و کاربری اراضی و محاسبه ضرایب استفاده گردید. نتایج تحقیق نشان داد که میانگین ضریب خمیدگی در رودخانه اخلمد 93/0 بوده است. بیشترین مقدار در قوس­های شماره 9 و 35 (77/1) و کمترین مقدار در قوس شماره 27 (27/0) اندازگیری شده است. همچنین براساس اندازگیری‌های بدست آمده، میانگین زاویه مرکزی قوس­های رودخانه 59/102 بدست آمد. این مقدار نشان می­دهد در منطقه مورد مطالعه شرایط برای توسعه و تکامل پیچان رودها فراهم است. حدود 65 درصد از پیچ­های رودخانه اخلمد زاویه مرکزی 85-158 درجه دارند که در زمره پیچان‌رودهای توسعه یافته قرار می­گیرد. ضرایب بدست آمده از طریق این شاخص­ها ضرورت تثبیت میان مدت و کوتاه مدت بستر را از طریق روش­های مدیریتی و مهندسی سازه ایجاب می­کند.