بررسی الگوی ترویج و کاربست مولفه‌های اجتماعی سلامت ویژه عضو هیات علمی دانشگاه

هدف: مولفه‌های اجتماعی سلامت سهمی حدود 50% در بهبود سلامت مردم دارد و انتقاد به ضعف پاسخگویی اجتماعی دانشگاه‌ها نسبت به مسائل پیرامون در سراسر جهان رو به افزایش است. به همین دلیل ضرورت دارد دانشگاه‌ها و اعضای آن رویکردها و عمل‌کرد خود را بازنگری کنند تا بیش از پیش در تغییرات اجتماعی نقش ایفا کنند. مطالعه حاضر سعی کرده است الگوی ترویج و کاربست مولفه‌های اجتماعی سلامت توسط اعضای هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی را استخراج و معرفی نماید. مواد و روش‌ها: مطالعه کیفی است و در دو مرحله نیازسنجی آموزشی و ساخت محتوی آموزشی به اجرا در آمده است. از بررسی متون، بحث گروهی متمرکز و تکمیل پرسش‌نامه برای جمع‌آوری اطلاعات در زمینه نیازهای آموزشی اعضای هیات علمی در زمینه ترویج و کاربست مولفه‌های اجتماعی سلامت استفاده شده است. جمعیت مورد مطالعه اعضای هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی قزوین بوده است و نمونه‌گیری از نوع تعمدی است. اطلاعات گردآوری شده در قالب بسته آموزش کارگاهی شامل طرح درس، فیلم‌نامه، دفترک آموزشی و راهنمای مدرس جمع‌بندی شده و در جمع اساتید دانشگاه علوم پزشکی قزوین با رشته‌های علوم پایه، بالینی و سلامت همگانی به شکل آزمایشی برگزار گردیده است و نتایج ارزشیابی شده در بسته نهایی اعمال گردید. یافته‌ها: سه کارکرد اصلی عضو هیات علمی عبارت است از تحقیق، ترویج و تجربه. مولفه‌های اجتماعی سلامت در هر سه کارکرد عضو هیات علمی دانشگاه مصادیق کاربردی دارد: نگاه جامع داشتن به مشکلات بیمار از جمله هر چهار بعد سلامت جسمی، روانی، اجتماعی و معنوی و ریشه‌های اجتماعی بیماری و انجام اقدامات حمایتی مربوطه توسط عضو هیات علمی، سوق دادن ایده‌های تحقیقاتی در حیطه‌های پایه، بالینی و سلامت همگانی به سمت پژوهش‌های اجتماعی سلامت، آموزش نگاه جامع (سیستمیک) به دانشجویان، ترویج و آموزش ریشه‌های بیماری به مردم و روش‌های پیشگیری، حمایت‌طلبی از مسئولان برای توجه جدی به این ریشه‌ها و مشارکت در رهبری تغییرات اجتماعی. بسته آموزشی ویژه برگزاری کارگاه تدوین شده و از نظر محتوی شامل سه بخش است: مبانی مولفه‌های اجتماعی، وضعیت موجود و مداخلات لازم برای بهبود و روش کاربردی کردن این مبانی توسط عضو هیات علمی. در مجموع 36 دقیقه فیلم آموزشی و ده هزار کلمه دفترک ویژه عضو هیات علمی در قالب آموزش کارگاهی به مدت 180 دقیقه تدوین شده است. آزمایش این بسته آموزشی نشان داد که اعضای هیات علمی سابقه اجرای عملی این مفاهیم را داشته‌اند و آموزش این بسته اطلاعات و انگیزه شرکت‌کنندگان را در حد 75% نسبت به قبل از کارگاه افزایش داده است. نتیجه‌گیری: با توجه به ضرورت توانمندی اعضای هیات علمی در ترویج و کاربست عملی مولفه‌های اجتماعی سلامت لازم است این طرح درس در آموزش‌های بدو ورود اعضای هیات علمی دانشگاه ادغام شود. پیشنهاد می‌گردد آموزش اعضای هیات علمی در هر دانشگاه با نظارت کمیته مشترک شامل رئیس مرکز مطالعات و توسعه آموزش پزشکی، رئیس دبیرخانه کار گروه تخصصی سلامت و امنیت غذایی استان و هم‌چنین روسای مراکز تحقیقات مولفه‌های اجتماعی سلامت باشد تا ایده‌ها و راه‌کارهای خلاقی برای مشارکت عملی اساتید در اجرایی کردن این مفاهیم به وجود آید و بسته آموزشی به تدریج روزآمد و بومی شود