بررسی استعاره مفهومی زندگی در اشعار فروغ فرخزاد

استعاره از جهت پویایی، تصویرآفرینی، ایجاز و گیرایی، بستر مناسبی برای نوآوری و خیال­آفرینی در عرصه سخن به ویژه شعر است. اهمیت استعاره در شعر چنان است که سخن­شناسان و نظریه‌پردازان برای آن جایگاه مستقلی قائل می­شوند. استعاره از گذشته تا کنون از موضوعات مورد بحث بلاغت و صناعت ادبی بوده است با این تفاوت که در دوره معاصر با نگاهی نو به استعاره پرداخته می­شود. یکی از مکاتبی که استعاره را فراتر از نگاه کلاسیک و سنتی می­بیند؛ مکتب زبان‌شناسان شناختی است. در این دیدگاه، استعاره یک فرایند ذهنی ـ زبانی است. آنان استعاره را به صورت موضوعی، در حافظه معنایی تحلیل می­کنند. یعنی واژه­های استعاری بازیافت اطلاعات حافظه دراز مدت است که تداعی می­گردند. این نظام هر بیان و مفهوم انتزاعی را که با مفاهیم ملموس­تر بیان می­شود، کاربرد استعاری می­داند. فروغ فرخزاد به عنوان یکی از شاعران تأثیرگذار معاصر استعاره­ها و مفاهیم انتزاعی تازه­ای به وجود آورده است که بسیاری از آن­ها را می­توان تنها زاییده ذهن و زبان او دانست. از جمله مفاهیم انتزاعی که در اشعار او به صورت استعاری به تصویر کشیده شده است، مفهوم زندگی است که قابلیت بررسی بر اساس دیدگاه زبان­شناسان شناختی در قالب استعاره مفهومی را دارد. در این پژوهش برآنیم که با شرح و توضیح استعارۀ مفهومی و ارائه نمونه­هایی از اشعار فروغ فرخزاد به مفاهیم استعارۀ زندگی در اشعار او بپردازیم و از زاویه­ای دیگر نظاره­گر نوآوری این شاعر در عرصه شعر باشیم. روش ما در این پژوهش توصیفی- تحلیلی و بر پایه مطالعات کتابخانه­ای است.