بررسی استعاره‌های مفهومی و طرح‌واره‌های تصویری ظرف «فوق»در زبان نهج‌البلاغه

در استعاره‌های مفهومی؛ گوینده یک مفهومِ خاصِ غیر قابل فهم را با تکیه بر تجربیات شناخته شده و طرح‌واره‌های تصویری، برای مخاطب قابل درک می‌کند، امام علی(ع) هم در نهج‌البلاغه از این مقوله‌ی زبان‌شناسی شناختی با وجود ابزارهایی چون ظرف «فوق» استفاده کردند، تا زبان نهج‌البلاغه با وجود برخورداری از امور پیچیده و معنوی برای همگان قابل فهم شود. لذا تحلیل و بررسی استعاره‌های مفهومیِ ظرف «فوق» در زبان نهج‌البلاغه، هدف نگارش این نوشتار قرار گرفته و به روش توصیفی و تحلیلی به آن پرداخته شده‌است، و بعد از باز خوانی تفاوت استعاره در رویکرد شناختی و در رویکرد سنتی می‌توان گفت؛ اولاً در نهج البلاغه، واژه‌ی فوق دارای کانونِ استعاری قوی است که بر رابطه‌ی مکانی دلالت داشته و از ترکیب «بالا» و «در طولِ» به دست آمده‌است، ثانیاً تغییر جایگاه مسیرپیما در مرزنما، طرح‌واره‌های دیگری را ترسیم کرده، که مفهوم مبدأ را تشکیل می‌دهد، این طرح‌ها، خود مبنای ساخت یک مفهوم انتزاعی محسوب می‌شود. ثالثاً در بررسی موردی فوق در تعبیرات نهج البلاغه، مشخص گردید، که «جهت و حرکت» مفهوم مبدأ بوده، مفاهیم انتزاعی چون «تسلط، عظمت، احاطه، گستردگی، علو مقامی و...» مفهوم مقصد می‌باشند.