بررسی ارتباط مؤثرترین عوامل خاکی و مدیریتی با پراکنش گروه گونه‌های اکولوژیک و محاسبه سهم مشترک آنها (مطالعه موردی: مراتع ییلاقی چهارباغ، استان گلستان)

در این تحقیق جهت تدابیر صحیح مدیریتی منطبق بر اصول اکولوژیک، رابطه پراکنش گروه گونه‌های اکولوژیک مراتع ییلاقی چهارباغ با عوامل خاکی و مدیریت‌های مختلف چرای دام بررسی شده است. بر اساس نوع مدیریت و بهره‌برداری از مرتع، پنج واحد پوشش گیاهی غالب مرتع شامل مرجع (قرق)، کلید و بحرانی (آغل نیمروزی، مراتع حریم روستا و اطراف آبشخور) در منطقه شناسایی شد. اندازه‌گیری اطلاعات پوشش گیاهی و عوامل خاکی در نقاط معرف بهره‌برداری‌های مختلف مرتع صورت پذیرفت. بطوریکه در نقاط معرف هر واحد بهره‌برداری، نمونه‌برداری از تراکم و درصد تاج پوشش گونه‌های گیاهی و خاک دو عمق به صورت تصادفی - سیستماتیک انجام شد. برای تعیین گروه گونه‌های اکولوژیک منطقه از آنالیز خوشه‌بندی و جهت تجزیه و تحلیل اثرات خصوصیات فیزیکی شیمیایی خاک و مدیریتی مورد مطالعه بر پراکنش گروه گونه‌های اکولوژیک از روش‌های تجزیه مولفه‌های اصلی و تقسیم‌بندی واریانس با بهره‌گیری از نرم‌افزارهای PC-ORD 5 و Canoco 4.0 استفاده شد. نتایج منجر به تفکیک هر پنج گروه گونه‌های اکولوژیک از هم گردید. 48/90 درصد از پراکنش گروه گونه‌های اکولوژیک در منطقه توسط خصوصیات فیزیکوشیمیایی خاک، 008/0 درصد توسط عامل مدیریتی و حدود 10 درصد تحت تأثیر اثر مشترک این دو عامل بوده است. از میان خصوصیات فیزیکوشیمیایی خاک، به ترتیب پارامترهای درصد رس در عمق اول (999/0)، فسفر در عمق دوم (991/0)، وزن مخصوص (989/0-)، تخلخل (985/0) و درصد رطوبت اشباع (982/0) در عمق اول و پتاسیم در عمق دوم (966/0) از بیشترین تأثیر در پراکنش گروه گونه‌های اکولوژیک منطقه برخوردار بودند.