بررسی اثر دیازینون بر روی فرآیند اسپرماتوژنزیس درموش سفید کوچک

سابقه وهدف: دیازینون یکی از سموم ارگانوفسفره است که برای کنترل آفات کشاورزی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این سم فعالیت آنزیم استیل‌کولین‌استراز را مهار کرده و احتمالاً باعث آسیب سلول‌های جنسی و دستگاه تولید مثلی می‌گردد. با توجه به مصرف فراوان این سم در مزارع برنج و باغ مرکبات به ویژه در مناطق شمال کشور و ضرر احتمالی آن‌ها، در صدد برآمدیم تا تاثیر دیازینون را بر روی روند اسپرماتوژنزیس در موش آزمایشگاهی مورد بررسی قرار دهیم. مواد و روش: موش‌های نر بالغ به سه گروه آزمایشی، شم و شاهد تقسیم شدند. گروه آزمایشی، دیازینون را با دوز mg/kg 30به صورت داخل صفاقی و به مدت یک ماه (5 روز متوالی و دو روز استراحت در هفته) دریافت کردند، به گروه شم آب مقطر تزریق شد وگروه شاهد هیچگونه تزریقی نداشتند. حیوانات 7 روز بعد از آخرین تزریق کشته شده و با خارج کردن بیضه، برش‌های بافتی از آن‌ها تهیه گردید و سلول‌های ژرمینال، رده‌های اسپرماتوگونی و لایدیگ بعد از رنگ آمیزی، مورد ارزیابی قرار گرفتند. همچنین با استفاده از ترازوی حساس و ریز سنج، وزن و قطر بیضه اندازه گیری شد. یافته‌ها: پس از تزریق طولانی مدت دیازینون، تعداد سلول‌های ژرمینال، اسپرماتوگونی‌ها، سلول‌های لایدیگ، تعداد عروق خونی، قطر لوله‌های اسپرم ساز و قطر بیضه نسبت به گروه شاهد و شم کاهش معنی‌داری پیدا کرده است. نتیجه‌گیری: مقایسه گروه‌های آزمایشی و شاهد نشان می‌دهد که دیازینون به عنوان یک فاکتور محیطی می‌تواند بر روی بافت بیضه اثر منفی داشته باشد. کاهش تعداد سلول‌های ژرمینال که برای تولید اسپرم ضروری هستند می‌تواند احتمال ناباروری را افزایش دهد. این مطالعه توجه بیش‌تر به مدیریت صحیح در استفاده از این گونه سموم را پیشنهاد می‌نماید.