بررسی اثر دورکنندگی و ضد تخم‌گذاری اسانس دو گونه گیاهی روی کنه تارتن ترکستانی Tetranychus turkestani و سن شکارگر آن Orius albidipennis

کنه Tetranychus turkestani یکی از آفات مهم گیاهان جالیزی در استان خوزستان و سایر استان‌های جنوبی کشور می‌باشد. با توجه به اثرات نامطلوب استفاده از آفت‌کش‌های شیمیایی، این تحقیق به منظور معرفی ترکیب‌های جایگزین کم خطر برای محیط زیست انجام شد. در پژوهش حاضر اثر دورکنندگی و ضدتخم‌گذاری اسانس‌ گیاهان رازیانه Foeniculum vulgare و لیمو Citrus limon روی ماده بالغ کنه تارتن ترکستانی و سن شکارگر آن Orius albidipennis مورد ارزیابی قرار گرفت. برای این منظور غلظت‌ 2000 پی‌پی‌ام هر یک از اسانس‏های مذکور به صورت تماسی به‌کار گرفته شد. نتایج آزمون ضد تخم‌گذاری نشان داد که هیچ اختلاف معنی‌داری در اثرات ضد تخم‏گذاری اسانس‌های مذکور وجود نداشت. بیشترین اثر ضد تخم‌گذاری توسط کنه و سن شکارگر مورد مطالعه، در روز اول پس از شروع آزمایش مشاهده شد، به‏صورتی‌که میانگین تعداد تخم‌های گذاشته شده توسط کنه در تیمارهای لیمو، رازیانه و شاهد به ترتیب 48/0± 3/0 ، 48/0± 5/0 و32/0±4 تخم و میانگین کمترین تعداد تخم‌گذاری سن شکارگر برای تیمارهای مذکور به ترتیب 52/0 ±1 ، 52/0±3/1 و 7/0±8 تخم بود. با گذشت زمان و کم شدن اثر اسانس‌ها، میزان تخم گذاشته شده به کندی افزایش یافت. اثر دورکنندگی اسانس‌ها با استفاده از محاسبه شاخص دورکنندگی مورد مطالعه قرار گرفت. شاخص دورکنندگی نشان داد که اسانس لیمو دورکنندگی بیشتری نسبت به رازیانه برای کنه داشت. همچنین اسانس رازیانه دورکنندگی کمتری برای سن شکارگر نسبت به اسانس لیمو داشت. بنابراین به نظر می‌رسد که اسانس رازیانه ترکیب امن تری برای کاربرد در برنامه مدیریت تلفیقی کنه تارتن ترکستانی در گلخانه‌ها باشد.