بررسی اثر احتمالی گرد و غبار روی بارش استان خراسان رضوی

فرایند بارش تحت تاثیر عوامل متعدد محیطی همچون رخدادهای گرد و غبار قرار گرفته، بر­هم­کنش این دو واقعه می‌تواند چرخه هیدرولوژیکی را تحت تاثیر قرار ­دهد. با توجه به افزایش قابل توجه رخدادهای گرد و غبار در نقاط مختلف کشور، این پژوهش با هدف بررسی اثر گرد و غبار روی تغییرات احتمالی بارش استان خراسان رضوی طی سال­های 2013-2000 انجام شد. بدین­منظور، روش آماری رگرسیون تاریخی که بر پایه مقایسه بارش مشاهده­ایی با بارش پیش­بینی شده می­باشد، استفاده شد. نه ایستگاه سینوپتیک به­عنوان ایستگاه هدف انتخاب شدند. معادلات رگرسیون برای پیش­بینی بارش ایستگاه­های هدف با استفاده از داده­های بارش روزانه ایستگاه­های باران­سنجی با روش کمینه مربعات به­­دست آمد. سپس، با داشتن مقادیر بارش مشاهده­ای و مقادیر پیش­بینی شده آن، شاخص نسبت آماری رگرسیون تاریخی برای هر ایستگاه هدف محاسبه شد. ارزیابی نسبت­های آماری هر ایستگاه به‌وسیله آزمون جایگشت مونت کارلو و با استفاده از نرم­افزار R انجام شد. از آن­جا که تغییرات رطوبت نسبی نقش مهمی در فرایند بارش دارد، ضریب همبستگی میان رطوبت نسبی و شاخص نسبت آماری هر ایستگاه­ محاسبه شد­. آزمون آماری همبستگی میان متغیرهای رطوبت نسبی و شاخص نسبت آماری برای ایستگاه­ها معنی­دار بود. آزمون­های جایگشت برای شاخص نسبت آماری ایستگاه­ها، متغیر بودن اثر گرد و غبار روی بارش را نشان داد. چنانچه کمترین شاخص نسبت آماری 0.8 مربوط به ایستگاه نیشابور با رطوبت نسبی 38 درصد و بیشترین شاخص نسبت آماری برای ایستگاه تربت حیدریه با مقدار 1.5 و رطوبت نسبی 59.45 درصد بود. در بررسی حاضر، واکنش بارش در برابر رخدادهای گرد و غبار متاثر از شرایط رطوبت نسبی بوده است. به­طور کلی، می­توان چنین نتیجه­ گرفت که در یک سامانه نمی­توان از اجزاء آن همواره رفتار ثابتی را انتظار داشت و از این­رو رسیدن به جمع­بندی­های جامع در موارد ذکر شده نیازمند مطالعات گسترده­تر می‌باشد.