بررسی اثربخشی برنامه آموزشی مراقبت خانواده محور بر دانش مراقبت در منزل مراقبین بیماران مبتلا به نارسایی مزمن کلیوی تحت همودیالیز

بررسی اثربخشی برنامه آموزشی مراقبت خانواده محور بر دانش مراقبت در منزل مراقبین بیماران مبتلا به نارسایی مزمن کلیوی تحت همودیالیز تاریخ دریافت 15/11/1393 تاریخ پذیرش 20/02/1394 چکیده پیش‌زمینه و هدف: اعضای خانواده یکی از اجزای اساسی سیستم مراقبتی بیماران مبتلا به بیماری مزمن ازجمله نارسایی مزمن کلیوی می‌باشند. آموزش مراقبین و اعضای خانواده می‌تواند کیفیت زندگی بیمار را افزایش داده و از بستری مجدد بیماران پیشگیری نماید. با توجه به دانش و آگاهی کم مراقبین بیماران همودیالیزی در خصوص مراقبت از بیمار در منزل و اینکه مطالعات اندکی درباره خانواده و مراقبین بیمار انجام شده است، این مطالعه باهدف تعیین اثربخشی برنامه آموزشی خانواده محور بر دانش مراقبت در منزل مراقبین بیماران مبتلا به نارسایی مزمن کلیوی تحت همودیالیز در بیمارستان‌های امام خمینی و طالقانی شهر ارومیه انجام شده است.  مواد و روش‌ها: پژوهش حاضر یک مطالعه نیمه تجربی می‌باشد. تعداد 120 نفر از مراقبین بیماران مبتلا به نارسایی مزمن کلیوی تحت همودیالیز با روش نمونه‌گیری تصادفی ساده از دو بیمارستان امام خمینی و طالقانی ارومیه انتخاب شدند و در 4 گروه مداخله به روش آموزش کلاسی، آموزش کتابچه‌ای، توأم کلاسی و کتابچه‌ای و گروه کنترل طبقه‌بندی شدند. ابتدا میزان دانش مراقبین با استفاده از پرسشنامه پژوهشگر ساخته اندازه‌گیری شد، سپس برنامه آموزشی مراقبت از بیمار همودیالیزی در منزل به مراقبین آموزش داده شد و پس از دو ماه مجدداً دانش مراقبین با استفاده از همان پرسشنامه ارزیابی شد. داده‌های گردآوری‌شده با استفاده از آمار توصیفی و تحلیلی از طریق نرم‌افزار SPSS v16 مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت. یافته‌ها: نتایج حاصل از مطالعه نشان داد که میانگین نمرات نمونه‌های مطالعه در هر 4 بعد در هر چهار گروه قبل از مداخله تفاوت معنی‌داری ندارد. تفاضل میانگین نمرات نمونه‌های موردمطالعه نشان داد که دانش مراقبین گروه‌های مداخله در هر چهار بعد بعد از اجرای مداخله نسبت به گروه کنترل افزایش بیشتری یافته است و این افزایش در همه ابعاد بعد از انجام مداخله ازنظر آماری معنی‌دار بود (05/0P< ). همچنین تفاضل میانگین نمرات دانش کلی نمونه‎های موردمطالعه نشان داد که میانگین نمرات دانش کلی در بین همه گروه‌ها بعد از انجام مداخله افزایش یافته است که این افزایش کلی ازنظر آماری معنی‌دار بود (000/0P= ).  بحث و نتیجه‌گیری: با عنایت به نتایج پژوهش حاضر می‌توان این‌گونه نتیجه‌گیری کرد که آموزش مراقبت خانواده محور در ارتقاء دانش مراقبین بیماران همودیالیزی مؤثر واقع می‌گردد و مراقبت خانواده محور می‌تواند زمینه را جهت بهبود جسمی و روحی بیماران مبتلا به نارسایی کلیوی فراهم کرده و راهگشای افزایش کیفیت زندگی بیماران باشد.  کلیدواژه‌ها: آموزش مراقبت خانواده محور، دانش، مراقب، نارسایی کلیوی، همودیالیز مجله دانشکده پرستاری و مامایی ارومیه، دوره سیزدهم، شماره پنجم، پی‌درپی 70، مردادماه 1394، ص 394-386 آدرس مکاتبه: دانشکده پرستاری و مامایی ارومیه، دانشگاه علوم پزشکی ارومیه، تلفن: 0443274961 Email: [email protected]