بررسی اثرات خشکسالی و ترسالی بر فنولوژی چهار گونه گندمی چند ساله مهم در مراتع بینالود استان خراسان رضوی

اکثر مراتع کشور در مناطق خشک و نیمه‌خشک واقع شده‏اند. تجدید پوشش طبیعی اکوسیستم‏های مرتعی در این مناطق بدلیل بارندگی‏های بسیار کم، بهره‌برداری غیر‏اصولی و نابهنگام از روند کندی برخوردار می‏باشد. مطالعه فنولوژی گیاهان مرتعی از فاکتورهای مهم در اعمال مدیریت جهت بهره‏برداری بهینه از گیاهان است. از طرفی بروز خشکسالی و تنش‏های متأثر از آن موجب تغییر در مراحل رشد گیاه و همچنین تاثیر در عملکرد علوفه مرتع می‌گردد. گونه‌های گندمی Bromus kopetdaghensisDrobow، Festuca arundinacea Schreb، Stipa arabica Trin. & Rupr و Poa bulbosaL. از عناصر اصلی مناطق نیمه‌استپی تا جنگل‏های خشک مراتع خراسان و از گونه‏های نسبتاً خوشخوراک و مورد تعلیف دام بشمار می‌روند. در این تحقیق مطالعه فنولوژی (مدل درجه- روز رشد) برای گونه‌های ذکر شدهطی سال‏های 1389-1386 انجام گردید. همچنین مطالعه شرایط رطوبتی و طبقات خشکسالی با استفاده از نمایه بارش استاندارد شده (SPI) در مراتع بینالود استان خراسان رضوی در دوره آماری بیست ساله انجام شد. اثرات دوره‏های مختلف تنش خشکسالی بر ظهور اندام‏های گیاهی و طول دوره رشد رویشی و زایشی بررسی گردید. نتایج نشان داد که رشد زایشی در دوره وقوع خشکسالی کوتاه‌تر بوده است. در شرایط خشکسالی سال 1387 دوره رویشی گونه‌ها نسبت به بقیه سال‌ها زودتر آغاز شده و تغییر از حالت رویشی به زایشی در دوره کوتاه‌تری اتفاق افتاد. نتایج حاصل از بررسی درجه-روز رشد نشان داد، دامنه تغییرات از حداکثر 12/2814 درجه سانتی‌گراد در سال 1389 تا حداقل 95/2406 درجه سانتی‏گراد در سال 1387 در نوسان بود. در نتیجه نتایج حاصل از مدل درجه - روز رشد به همراه اطلاعات تغییرات ذخیره هیدرات کربن گونه‌های مهم مرتع در مراحل مختلف رشد، می‌تواند مدیریت مرتع را در تنظیم زمان ورود و خروج دام از مرتع یاری دهد.