بررسی اثرات حشره‌کش‌های بوپروفزین، پیری پروکسی‌فن و فن‌پروپاترین روی برخی از رفتارهای کاوشگری زنبور پارازیتوئید Encarsia formosa

سفید بالک گلخانه Trialeurodes vaporariorum (Hom.: Aleyrodidae) در اکثر مناطق دارای اهمیت اقتصادی بوده و دشمنان طبیعی مختلفی روی آن فعالیت می‌کنند که در این میان نقش زنبور Encarsia formosa (Hym.: Aphelinidae) انکارناپذیر است. سموم شیمیایی دارای اثرات متفاوتی روی جنبه‌های مختلف زیست‌شناسی دشمنان طبیعی می‌باشند. در این تحقیق اثرات حشره‌کش‌های بوپروفزین، پیری‌پروکسی‌فن و فن‌پروپاترین روی ترجیح بین میزبان‌های آلوده به سم و غیرآلوده و هم­چنین واکنش تابعی زنبور E. formosa مورد مطالعه قرار گرفته ‌است. تیمار زنبورها از طریق در معرض قرار دادن پارازیتوئید با نهشت آفت‌کش روی برگ صورت گرفت. آزمایشات درشرایط دمائی1 ± 26 درجه سانتی‌گراد، رطوبت نسبی 5 ±60 درصد و دوره نوری 16 ساعت روشنائی و 8 ساعت تاریکی انجام شد. براساس نتایج به­دست آمده مشخص گردید میانگین تعداد لاروهای سن سوم پارازیته شده سفید بالک گلخانه توسط زنبور در تیمارهای بوپروفزین و پیری پروکسی­فن با شاهد اختلاف معنی‌داری نداشت، ‌در حالی­که نرخ پارازیتیسم شاهد به­طور معنی­داری از فن‌پروپاترین بیشتر بود. واکنش تابعی در شاهد، بوپروفزین و پیری‌پروکسی‌فن از نوع 2 و در تیمار فن‌پروپاترین از نوع 3 بود که نشان داد کاربرد سم فن‌پروپاترین روی میزبان باعث تبدیل واکنش تابعی از نوع 2 به 3 شده است. مقادیر قدرت جستجو در واحد زمان در تیمار شاهد و تیمارهای بوپروفزین، پیری پروکسی­فن و فن­پروپاترین به­ترتیب 0/0143، 0/0108، 0/0132 و 0/0095 بود. براساس نتایج به­دست آمده مشخص گردید که استفاده از سموم بوپروفزین و پیری پروکسی­فن در برنامه‌های کنترل تلفیقی سفید بالک گلخانه اثرات سوء کمتری روی شکارگری و کارایی زنبور E. formosa خواهد داشت.