بررسی اثرات تخریب و تغییر کاربری در اکوسیستم مرتعی بر میزان انتشار گازگلخانه‌ای دی اکسید کربن از خاک (مطالعه موردی ذخیره‌گاه فندقلوی اردبیل)

اکوسیستم‌های زمینی نقش مهمی در تنظیم غلظت گاز گلخانه‌ای دی‌اکسیدکربن دارند. تغییر و تخریب اکوسیستم‌ها قادر به تغییر میزان انتشار این گاز است. هدف از پژوهش، بررسی میزان انتشار دی‌اکسیدکربن و سرعت معدنی شدن کربن خاک دراثر تغییر کاربری اکوسیستم در ذخیره‌گاه جنگلی فندقلوی اردبیل بود. به این منظور از مرتع چرا شده، مرتع تخریب شده و زمین زراعی که در مجاور هم قرار داشتند، نمونه‌برداری خاک از سه عمق0 تا 30 برداشت شد. انتشار دی‌اکسیدکربن در جریان انکوباسیون با روش جذب قلیا تعیین شد. بالاترین میزان انتشار دی‌اکسیدکربن و سرعت معدنی شدن کربن در مرتع چرا شده، عمق 10 تا 20 سانتی‌متری با مقدار عددی بترتیب 968/0 (mg CO2 g-1 soil) و 00314/0 (mol C kg-1soil d-1) و کمترین مقادیر در مرتع تخریب شده عمق 0تا 10 با مقادیر عددی به ترتیب4693/0(mg CO2 g-1 soil)و 0015/0(mol C kg-1 soil d-1)مشاهده شد که تفاوت معنی داری با تمامی اکوسیستم‌ها در سطوح مختلف عمقی نشان داد. با توجه به نتایج می‌توان گفت فعالیت میکروارگانیسم‌ها در تجزیه مواد آلی، در اکوسیستم‌های مورد بررسی، تفاوت‌های معنی‌داری داشتند. پویایی پوشش گیاهی و بازگشت ریشه‌های ظریف به خاک مرتع چرا شده سبب بالا بودن انتشار گاز شده است. در اکوسیستم زراعی به دلیل شرایط نسبتاً مرطوب منطقه و عدم برگشت ماده آلی به خاک، تجزیه ماده آلی غیر قابل دسترس توسط میکروارگانیسم ها سبب کاهش ماده آلی خاک و کم بودن انتشار دی اکسید کربن شده است.