بررسی اثرات اسانس‌ها و عصاره‌های 50 گیاه دارویی ایران روی سویه‌ای استاندارد کاندیدا آلبیکنس در شرایط آزمایشگاهی

مقدمه: در دهه‌های اخیر عفونت‏های ناشی از اثر قارچ فرصت‌طلب کاندیدا که توسط گونه‏های مختلف آن نظیر کاندیداآلبیکنس ایجاد می‏شود سبب افزایش‏ چشمگیری در میزان بروز بیماری بوده است. هدف: وجود محدودیت‏هایی در درمان بیماری‏های قارچی از قبیل کمبود و گرانی داروهای ضد‌قارچی، عوارض جانبی آنها و نیز مقاومت داروها و یا کاهش حساسیت قارچ‏ها به این نوع داروها موجب شده تا توجه پژوهشگران به جستجوی داروهای ضد‌قارچی جدید خصوصاً داروها‌ی گیاهی معطوف شود. روش بررسی: 17 اسانس و 172 عصاره از 50 گیاه دارویی مورد استفاده در طب سنتی ایران جهت بررسی اثرات ضد‌کاندیدایی مورد آزمایش قرار گرفت. بر اساس آزمایش روی سویه‌ی استاندارد 5027PTCC (10231ATCC) مخمر کاندیدا آلبیکنس با استفاده از روش دیسک‌گذاری و انتشار در آگار نشان داد که اسانس و عصاره 16 گیاه دارای اثرات ضد‌کاندیدایی هستند. افزون بر این داروهای نیستاتین، آمفوتریسین B وکتوکونازول نیز به عنوان سه داروی موثر بر سویه استاندارد کاندیدا آلبیکنس به عنوان مقایسه و کنترل مثبت مورد استفاده قرار گرفتند. نتایج‌: 16 گیاه (32 درصد) از 50 گیاه مورد مطالعه دارای فعالیت ضد‌کاندیدایی بودند. نتایج نشان داد که اسانس گیاهان آویشن کوهی، آویشن شیرازی، اسطوخودوس، درمنه، زیره سبز، مرزه و نعناع دارای اثرات ضد‌کاندیدایی بسیار قوی‌ و اسانس گیاهان اکلیل کوهی، سیاه دانه و مورد دارای اثرات قوی بودند. در حالی که اسانس گیاهان اکالیپتوس، انیسون، رازیانه‌، گلپر اثرات ضدکاندیدایی متوسطی از خود نشان دادند. نتیجه‏گیری‌: با توجه به مشکلات روزافزون بیماری‌های قارچی یافته‏های تحقیق حاضر نشان می‏دهد که با تحقیقات بیشتر بر روی گیاهان مورد آزمایش که اثرات ضد‌کاندیدایی خوبی از خود نشان داده‌اند می‌توان امیدوار بود که در آینده بتوان به دارو‌های گیاهی و احتمالاً به ترکیباتی جدیدی جهت درمان عفونت‏های کاندیدایی دست یافت.