بررسی آوایی غلت نرمکامی [w] در زبان فارسی

غلت نرمکامی [w] بر خلاف غلت سختکامی [j] در نظام آوایی زبان فارسی نقش تمایزدهندگی ندارد زیرا توزیع آن در مواضع واجی ناقص است؛ یعنی تنها در تعداد معدودی از کلمات فارسی آن هم فقط بعد از واکۀ [o] ظاهر می­شود (مانند "شوق"، "حول"، "دور"). به همین دلیل، [w] در فارسی صرفاً به عنوان واج‌گونه‌ای از واج /v/ در نظر گرفته شده است. همچنین، فرض شده است که غلت نرمکامی [w] در روساخت آوایی کلمات مورد نظر، گاه به­کلی از زنجیرۀ آوایی حذف شده و به جبران آن واکۀ /o/ قبل از آن کشیده می­شود که در این حالت توالی آوایی [ow] به صورت [où] تلفظ می­شود. در تحقیق حاضر میزان اعتبار فرضیه­های واجی مطرح شده در پیشینۀ مطالعات فارسی درباره­ی صورت آوایی کلمات حاوی غلت نرمکامی [w] را در یک مطالعه آزمایشگاهی بررسی کردیم. نتایج تحلیل­های فرکانس، دامنۀ انرژی و دیرش زنجیره­های آوایی هدف نشان داد که [w] بعد از واکۀ [o] در کلمات مربوطه تظاهر آوایی دارد، ولی تظاهر آن به صورت یک گونۀ تضعیف‌ شده است. با کاهش فعالیت [w] در توالی آوایی [ow]، شکل هندسی حفره دهان و الگوی واک­سازی حنجره تغییر می­کند که باعث می­شود (1) دامنۀ انرژی برای فرکانس‌ها تا حدود قابلِ توجهی تقویت می‌شود؛ (2) مقادیر فرکانس سازه‌ها تا حدی افزایش یابد و (3) پهنای نوار سازه‌ها تا حدی باریک‌تر شود. برایند تمامی این تغییراتِ صوتی، شباهت آوایی بیشتر غلت [w] به واکۀ [o] و در نتیجه دیرش بیشتر واکۀ [o] است.