بررسی آزمایشگاهی تاثیر آورد رسوب شاخه اصلی بر الگوی رسوب در محل تلاقی رودخانه‌ها

محل تلاقی رودخانه‌ها از اجزاء مهم مورفولوژیکی در سیستم‌های رودخانه‌ای می‌باشد. این مکان به عنوان ناحیه‌ای با الگوهای پیچیده از جریان شناخته شده است. به دلیل تغییر در مقدار و جهت سرعت، مقدار دبی جریان و دبی رسوب، پدیده‌هایی چون فرسایش عمیق در بستر، فرسایش سواحل و رسوب گذاری در پائین دست محل تلاقی اتفاق می‌افتد. این امر باعث ایجاد خسارت به ابنیة مجاور و از همه مهم تر تغییر مورفولوژی رودخانه می‌شود. یکی از عوامل مهم و تاثیرگذار در الگوی رسوب در تلاقی رودخانه‌ها، بار زنده یا آورد رسوب می‌باشد که تاکنون کمتر مورد بررسی قرار گرفته است. در این تحقیق، ابتدا با آنالیز ابعادی پارامترهای بی‌بعد موثر استخراج شده‌ و سپس با ساخت و طراحی مدل فیزیکی و دستگاه تزریق رسوب، تاثیر آورد رسوب در شاخه اصلی بر الگوی رسوب در محل تلاقی رودخانه‌ها مورد بررسی قرار گرفت. برای این منظور، با برقرای شرایط خاص هیدرولیکی به­منظور ایجاد بار زنده، تاثیر عواملی چون نسبت دبی شاخه فرعی به دبی کل جریان (Qr)، عدد فرود ذره پایین دست تلاقی (Fg) و نسبت آورد رسوب شاخه اصلی به دبی جریان شاخه اصلی (Qb/Q1) بر حداکثر عمق آبشستگی (Ds) در یک تلاقی 60 درجه مورد بررسی قرار گرفت. در مجموع، تعداد 54 آزمایش انجام شد. نتایج آزمایش‌های انجام شده نشان داد که با افزایش آورد رسوب بالادست، حداکثر عمق آبشستگی از صفر تا 35 درصد کاهش می‌یابد و توپوگرافی بستر نیز کاملا دچار تغییر می­شود. در نهایت نیز رابطه‌ای برای پیش بینی حداکثر عمق آبشستگی در شرایط بار زنده ارائه و آنالیز حساسیت آن نیز انجام شد.