بررسی آثار هدفمندی یارانه‌ها بر بخش مسکن

امروزه مسکن یک کالای اقتصادی، سیاسی ، اجتماعی محسوب می شود و تنها یک سرپناه نیست. همچنین از آنجایی که مسکن بزرگترین دارایی خانوار و کالایی بدون جانشین است، لذا بررسی بازار آن بسیار حائز اهمیت است. این بخش در دهه اخیر با رکود، رونق تورمی و افزایش بی رویه قیمت همرا بوده است. این نوسانات قیمتی غیر معمول باعث حذف قشر با درآمد متوسط و ضعیف جامعه از زمره تقاضای مؤثر شده و داشتن مسکنی مناسب را برایشان به آرزویی دست نیافتنی بدل کرده است. دولت نهم با انگیزه عدالت محوری برای این قشر، برنامه تولید مسکن مهر و قانون هدفمندی یارانه‌ها را بنیان نهاد. در این مطالعه درصدد پاسخ به سه سؤال کلیدی هستیم: یک- آیا طرح مسکن مهر که با هدف تأمین مسکن اقشار کم درآمد بودجه ریزی شد به اهداف خود رسید؟ دو- آیا این اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها بر افزایش قیمت مسکن تاثیر گذار بوده است؟ سه- سطح دستیابی به اهداف مسکن مهر و قانون هدفمندی یارانه‌ها به چه میزان بوده است؟برای پاسخ به این سوالات از روش تحلیلی-توصیفی استفاده کرده و به دلیل نارسایی های دیدگاه نئوکلاسیکی در پاسخ به این سوالات، با رویکرد نهادگرایی به تحلیل و توصیف پرداخته ایم. یافته های این پژوهش حکایت از آن دارد که گروه های هدف یعنی دهک های درآمدی یک و دو، توانایی بهره مندی از این طرح را نداشته و پرژه مسکن مهر در تحقق اهداف خود موفق عمل نکرده است. همچنین از آنجا که نهاده های تولید مسکن انرژی بری قابل ملاحظه ای دارند، شوک قیمت حامل های انرژی به افزایش قیمت مصالح ساختمانی و در نتیجه افزایش هزینه ساخت بنا و قیمت تمام شده مسکن انجامید. به عبارت دیگر شوک درمانی در اقتصاد ایران، که با هدف عدالت محوری اجرا شد، نابرابری اجتماعی و اثرات ضد توسعه ای داشته است.