بررسی آثار تکانه‌های داخلی و خارجی بر تورم در ایران

در این تحقیق آثار تکانه‌های داخلی(رشد تولید و رشد نقدینگی) و خارجی (رشد نرخ ارز و رشد شاخص بهای کالاها و خدمات وارداتی) بر تورم ایران را با بکارگیری الگوی خودرگرسیون برداری طی سال‌های (1386-1352) مورد مطالعه قرار دادیم. براساس این نتایج به این نتیجه رسیدیم که رابطه بین رشد تولید و تورم منفی و رابطه بین رشد نقدینگی و رشد نرخ ارز و نیز رشد شاخص بهای کالاها و خدمات وارداتی با تورم مثبت می‌باشد. همچنین، نتایج این تحقیق حاکی از آن است که تولید در وقفه دوم اثر منفی بیشتری بر تورم نسبت به اثر مثبت عرضه پول بر تورم در وقفه دوم دارد با این حال اثر عرضه پول بر تورم در وقفه دوم از سایر متغیرهای الگو بیشتر است. بررسی نتایج توابع عکس‌العمل آنی نیز مؤید نتایج فوق می‌باشد، یعنی تمام متغیرها دارای علامت‌هایی مطابق تئوری‌های اقتصادی می‌باشند، بطوری‌که با افزایش رشد تولید به اندازه یک انحراف معیار تورم کاهش می‌یابد و همچنین با افزایش سایر عوامل موجود تورم نیز افزایش می‌یابد.آزمون علیت گرانجر به منظور بررسی رابطه علی بین متغیرهای مربوطه و تورم انجام گرفت که نتایج حاکی از رابطه علی یک طرفه‌ای از سوی سه متغیر نرخ رشد، تولید نرخ رشد نقدینگی و نرخ رشد شاخص بهای کالا ها و خدمات وارداتی به سمت تورم می‌باشد، درحالی که بر اساس نتایج این آزمون نرخ رشد ارز شاخص بهای کالاها و خدمات وارداتی را متأثر می‌کند و اثر آن از این طریق بر تورم ظاهر می‌گردد. در نهایت، براساس نتایج جدول تجزیه واریانس می‌توان به این نتیجه ضمنی رسید که در بلندمدت رشد تولید و رشد نقدینگی به‌ترتیب بیشترین سهم در درصد توضیح‌دهندگی تورم را دارند و نیز رشد نرخ ارز نیز در کوتاه‌مدت از عواملی است که در دوره‌ای بسیار کوتاه‌مدت سهم زیادی در توضیح‌دهندگی تورم (بعد از خود تورم) در ایران دارد. این در حالی است که بلافاصله رشد تولید سهم خود را از درصد توضیح دهندگی تورم افزایش داده، بطوری‌که در میان‌مدت بر رشد نرخ ارز پیشی می‌گیرد.