برتری بریتانیا بر فرانسه در هند؛ مقدمة گسترش اقدامات بریتانیا در خلیج‌فارس

Authors

  • لیدا مودت استادیار تاریخ دانشگاه شهید چمران اهواز، ایران
Abstract:

در ﻧﻴﻤﮥ قرن 18م/12ق، به‌دنبال بروز سلسله جنگ‌هایی در هندوستان که به‌واﺳﻄﮥ سیادت نیروی دریایی بریتانیا بود، موقعیت فرانسه در هندوستان متزلزل شد و با انعقاد صلح پاریس در سال 1763م/1177ق، تشکیلات آنان به تصرف قوای بریتانیا درآمد. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که باتوجه به موقعیت مستحکم کمپانی هند شرقی انگلیس در هندوستان و نیز به‌علت مناسب‌بودن موقعیت منطقه‌ای و جهانی بریتانیا، کمپانی انگلیسی با ایجاد طرح‌های جدید و با به‌کارگیری ابزارهای سیاسی و نظامی، به‌شکل آشکاری درصدد تثبیت موقعیت خود در خلیج‌فارس برآمد؛ به‌گونه‌ای‌که سال 1763م/1177ق را باید ﻧﻘﻄﮥ عطف و سرآغاز رویکرد سیاسی حضور ایک (E.I.C) در خلیج‌‌فارس قلمداد کرد که در این راستا، شواهدی برای آن برشمردنی است: جابه‌جایی کانون تجاری کمپانی هند شرقی انگلیس از بندرعباس به بوشهر و بصره (1763م/1177ق)، ورود ایک به نبرد با کعبی‌ها (1763تا1765م/1177تا1177ق)، انتخاب نمایندﮤ کمپانی هند شرقی انگلستان در حکم کنسول بریتانیا در بصره (1763م/1177ق) و انعقاد قرارداد سعدون‌پرایس (1763م/1177ق). مورخان و پژوهشگران به موضوع جنگ‌های هفت‌‌ساله بین فرانسه و انگلستان در طول سال‌های (1756تا1763م/1170تا1177ق) و پیوند آن با تاریخ ایران و خلیج‌فارس توجه اندکی کرده‌اند. این پژوهش به روش کتابخانه‌ای و با شیوﮤ توصیفی‌تحلیلی سامان یافته است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

طریقت محمدیه در هند بریتانیا

کمپانی هند شرقی انگلیس، که به انگیزه تجارت با هند وارد این سرزمین شده بود، با کوتاه کردن دست رقبای اروپایی خود از صحنه تجاری هندوستان، به تدریج به عرصه سیاسی گام نهاد و با بسط دامنه نفوذ خود، زمام امور این کشور را به دست گرفت. از دست رفتن استقلال برای همه هندیان دردی بزرگ بود، اما درد استعمار برای مسلمانان - که قرن‏ها طبقه مسلط و حاکم این سرزمین به شمار می‏آمدند - جان‏کاه می‏نمود، زیرا علاوه بر...

full text

صنعت چاپ در شبه‌قاره هند: رسانۀ تقابل و تعامل فرهنگی متقابل بریتانیا و جامعۀ هند

با ورود پرتغالی‌ها به شبه‌قاره هند در قرن دهم هجری/قرن شانزدهم میلادی، صنعت چاپ به این سرزمین وارد شد. از دلایل انتقال این صنعت به شبه‌قاره هند، انجام امور تبلیغی مبلغان مسیحی بود. بدین ترتیب، تولید و انتشار کتاب‌های تبلیغی مسیحی به زبان‌های محلی شبه‌قاره هند آغاز شد. با ورود و سپس تثبیت قدرت کمپانی هند شرقی بریتانیا در هند، صنعت چاپ به رسانه و ابزاری برای نفوذ و گسترش فعالیت‌های اجتماعی و فرهن...

full text

بررسی عملکرد کمپانی هندشرقی بریتانیا در هند (1600 – 1857 م)

در این پژوهش به بررسی عملکرد کمپانی هند شرقی بریتانیا در هند از نقطه نظرات؛ سیاسی، اقتصادی و علمی فرهنگی و اجتماعی پرداخته ایم.بعلاوه در باب علل و چگونگی ورود اروپائیان به شرق و هندوستان و رقابت آنها با یکدیگر در قالب شرکت های بازرگانی و در نهایت غلبه و تثبیت قدرت کمپانی هند شرقی انگلیس در هندوستان تحقیقاتی انجام گرفته است.نهایت با شورش هندیها در سال 1857 م منحل شد،این کمپانی بازرگانی به بزرگتر...

انجمن پیشبرد علم در بریتانیا

انجمن پیشبرد علم در بریتانیا در تاریخ بیست و هفتم ماه سپتامبر سال 1831 در باغات زیبای محله York تاسیس شد و از همان ابتدا نقش مهمی در پیشبرد علم و رابطه آن با جامعه ایفا نمود. شعار این موسسه در طول تاریخ همیشه بسط و اشاعه علم برای جامعه بوده است؛ که از طریق برگزاری هفته ملی علم در برتانیا، جشنواره علمی سالانه، برگزاری کارگاه ها و کلاس های آموزشی محقق می شود. این انجمن غیرانتفاعی بوده؛ ولی در عین...

full text

رقابت سیاسی و تجاری فرانسه و بریتانیا در عمان (1810–1798م/ 1189 -1177هـ . ش)

تصرف مصر در سال 1798 م/ 1177 هـ  به‌دست نیروهای فرانسوی و تهدید شدن متصرفات بریتانیا در شرق، به ‌ویژه هندوستان، از سوی فرانسویان، باعث آغاز دوره‌ای از رقابت بین این دو قدرت اروپایی در شمال آفریقا، اقیانوس هند، خلیج ‌فارس و از جمله، در عمان شد. عمان به دلیل موقعیت جغرافیایی خود در اقیانوس هند و دهانة خلیج ‌فارس، از سویی با شرق آفریقا و جزیرة موریس (ایل‌دوفرانس)، پایگاه فرانسویان در اقیانوس هند، ...

full text

تحلیل تطبیقی صلاحیت‌های درون‌قوه‌ای رئیس مجلس در نظام حقوقی ایران، بریتانیا و فرانسه

در بررسی‌ موضوعات حقوق اساسی تحلیل جایگاه مقامات عمومی در پرتو صلاحیت‌های آنان مهم‌ترین رویکرد در خصوص سنجش میزان اقتدار آن‌ها در عرصۀ جامعۀ سیاسی است. آنگاه که یک مقام به‌عنوان مقامی مقتدر در میان دیگر همتایان خویش خصوصیت می‌یابد، اهمیت مطالعۀ جایگاه این مقام اهمیتی دوچندان پیدا می‌کند. رئیس مجلس شورای اسلامی در نگاهی تطبیقی نسبت به دیگر همتایان خود، صلاحیت‌های گسترده و بخصوصی در نظام حقوقی ای...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 10  issue 2

pages  43- 60

publication date 2018-07-23

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023