برابرنهادهای واژه «وادی» در دوره‌های تاریخی ترجمه و تفسیر فارسی قرآن

author

Abstract:

واژۀ عربی «وادی» که برای عرب‏زبانان بیابان­نشین معنای روشنی داشت، در متون کهن فارسی به کار نرفته بود. آغاز کاربرد این واژه در آثار فارسی، به ترجمه­های کهن فارسی قرآن کریم در اواخر سدة سوم هجری برمی­گردد؛ هنگامی که مترجمان ناچار شدند برای ده کاربرد قرآنی آن، برابرنهادی بجویند. این پژوهش درصدد است دریابد در هر دوره، چه برابرنهادهایی در ترجمه و تفسیرهای فارسی قرآن به کار رفته است. مسئلۀ دیگر این مقاله، بررسی این امر است که از چه زمانی و چرا مترجمان از ترجمة این واژه دست برداشتند. همچنین پیشنهاد برابرنهادهای مناسب برای ترجمة واژة وادی در قرآن نیز در این مقاله مورد نظر است. بررسی‏ها نشان می­دهد برابرنهاد وادی در سه دوره تغییر کرده است. در دورة نخست که تا میانة سدة ششم هجری ادامه یافت، برابرنهادها معمولاً از ریشة «رود» برگرفته شده بودند. در دورة دوم که تا دورۀ معاصر ادامه یافته، غالباً وادی ترجمه نشده است. در دورۀ معاصر برابرنهاد «درّه» و «سرزمین» ترجیح داده شده­اند؛ هرچند در این دوره نیز در بسیاری از موارد این واژه ترجمه نشده باقی مانده است. نبود روابط معنایی مورد نیاز برای تثبیت کاربرد برابرنهاد وادی در زبان فارسی، که برخاسته از تفاوت تجارب زیستی فارسی‏زبانان و ساکنان شبه‏جزیره است، به‏صورت مانعی در برابر رواج برابرنهادی واحد عمل کرده است. همچنین نمی­توان هم‏زمان با حفظ دلالت­های واژة وادی، برابرنهاد واحدی برای آن در نظر گرفت و مناسب­تر آن است که با توجه سیاق معنایی هر آیه، برابرنهادی متفاوت برای ترجمة واژة وادی برگزید.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

برابرنهادهای واژه «وادی» در دوره های تاریخی ترجمه و تفسیر فارسی قرآن

واژۀ عربی «وادی» که برای عرب‏زبانان بیابان­نشین معنای روشنی داشت، در متون کهن فارسی به کار نرفته بود. آغاز کاربرد این واژه در آثار فارسی، به ترجمه­های کهن فارسی قرآن کریم در اواخر سدة سوم هجری برمی­گردد؛ هنگامی که مترجمان ناچار شدند برای ده کاربرد قرآنی آن، برابرنهادی بجویند. این پژوهش درصدد است دریابد در هر دوره، چه برابرنهادهایی در ترجمه و تفسیرهای فارسی قرآن به کار رفته است. مسئلۀ دیگر این م...

full text

نگاهی به سیر ترجمه و تفسیر قرآن کریم به فارسی

از آنجا که زیباترین کلام وجود إز درگاه خلود، به زبان تازی فرود آمده است، در بلندای زمان پارسیان شیرین بیان، برای نشر معانی و کشف اسرار آن، در پهنه سرزمین پهناور ایران، برای فهم هموطنانی که به زبان عربی تسلط نداشته اند, به روشهای گوناگون و به مقتضای زمانها و مکانها و بینشها وگویشها به ترجمه و تفسیر آن پرداخته اند و معانی زببای آنرا به یاری زبان و ادب دل انگیز منثور و منظوم پارسی بر لوح دل هموطنا...

full text

نگاهی به سیر ترجمه و تفسیر قرآن کریم به فارسی

از آنجا که زیباترین کلام وجود إز درگاه خلود، به زبان تازی فرود آمده است، در بلندای زمان پارسیان شیرین بیان، برای نشر معانی و کشف اسرار آن، در پهنه سرزمین پهناور ایران، برای فهم هموطنانی که به زبان عربی تسلط نداشته اند, به روشهای گوناگون و به مقتضای زمانها و مکانها و بینشها وگویشها به ترجمه و تفسیر آن پرداخته اند و معانی زببای آنرا به یاری زبان و ادب دل انگیز منثور و منظوم پارسی بر لوح دل هموطنا...

full text

معنا شناسی تاریخی و توصیفی واژه «سبیل» در قرآن کریم

چکیده معنا شناسی (semantics) یکی از رهیافت­های نوین در حوزه زبان شناسی است که به مطالعه و تفسیر و نیز ترکیب کلمه­ها در عبارت­ها و جمله­های خاص می­پردازد. در واقع معنا شناسی کلیدی برای گشایش درهای متن کلام است. این دانش در اواسط قرن نوزدهم پا به عرصه گذاشت. ماکس مولر و میشل بریل از جمله افرادی بودند که در وضع  این دانش مشارکت چشمگیری داشتند. واژه سبیل یکی از پرکاربردترین واژه­های قرآنی است که...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 2  issue 1

pages  119- 152

publication date 2015-03-21

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023