برآورد ظرفیت برد تغذیه ای زیستگاه های خشک ایران مرکزی برای جبیر (مطالعه موردی: پناهگاه حیات وحش دره انجیر)

در این مطالعه، ظرفیت برد تغذیه‌ای زیستگاه جبیر ((Gazella bennettii shikarii Groves, 1993)در یکی از خشک‌ترین مناطق حوزه انتشار گونه در ناحیه ایران مرکزی مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور ابتدا به تعیین دوره بحرانی و مدت (طول) آن در پناهگاه حیات وحش دره‌انجیر پرداخته شد. پس از آن با توجه به ارجحیت غذایی گونه‌ها در فصل بحرانی، میزان تولید با استفاده از روش نمونه‌برداری مضاعف در محدوده زیستگاه‌های مطلوب جبیر برآورد گردید. در ادامه با لحاظ یکی از پارامترهای حد مجاز بهره‌برداری یا ارزش رجحانی برای هر گونه گیاهی، میزان علوفه قابل دسترس برآورد گردید و بعد از کم کردن سهم رقیب‌ها و تعیین نیاز روزانه جبیر، ظرفیت برد تغذیه‌ای زیستگاه جبیر در منطقه برآورد شد. نتایج نشان داد در سال مطالعه، پناهگاه حیات وحش دره‌انجیر ظرفیت 626 راس جبیر را دارد. به عبارتی دیگر حداکثر تراکم جبیر در منطقه مورد مطالعه می‌تواند 34/2 راس جبیر در یکصد هکتار باشد. اگرچه با توجه به کاهش جدی جمعیت جبیر منطقه به‌دلیل شکار بی‌رویه، در حال حاضر منابع غذایی در دسترس در فصل بحرانی، محدودکننده رشد جمعیت فعلی گونه نیست، اما با توجه به برآورد نقطه‌ای تراکم جبیر می‌توان دره‌انجیر را یکی از خشک‌ترین زیستگاه‌های حوزه انتشار این گونه در دنیا قلمداد نمود. همچنین بر اساس نتایح بدست آمده گونه رمس (Hammada salicornica) بالاترین سهم را در تامین نیاز غذایی جبیر در منطقه برعهده داشته و پیشگیری از چرای شتر در پناهگاه در تمام فصول، برای حفظ میزان تولید این گونه گیاهی مورد پیشنهاد است.