برآورد رابطه وابستگی فرکانسی ضریب کیفیت امواج فشارشی در جزیره قشم

علم زلزله‌شناسی به کمک مطالعه نگاشت‌های ثبت‌شده حاصل از امواج زمین‌لرزه، نقش مهمی در شناسایی وضعیت و ترکیبات داخل زمین که امواج لرزه‌ای از داخل آن عبور می‌کنند، ایفا می‌کند. انرژی امواج لرزه‌ای در هنگام عبور از زمین با افزایش مسافت بین چشمه و گیرنده کاهش می‌یابد. کاهندگی امواج لرزه‌ای در لیتوسفر به‌عنوان یکی از ویژگی‌های مهم جهت مطالعه ساختار داخل زمین و یکی از راه‌های شناسایی ویژگی‌های لرزه‌خیزی و ارتباط آن با تکتونیک در یک منطقه شناخته می‌شود. تعیین ضریب کیفیت در درون زمین با مطالعه کاهندگی امواج لرزه‌ای امکان‌پذیر است. می‌توان کاهندگی لرزه‌ای را به‌صورت اُفت دامنه امواج لرزه‌ای نسبت به زمان و فاصله توصیف کرد. به طور کلی دامنه موج لرزه‌ای با افزایش فاصله درون زمین کاهش می‌یابد. به‌جز مواردی که تداخل امواج رخ می‌دهد، دامنه نسبت به فاصله به‌طور نمایی کاهش می‌یابد و مقدار افت آن متناسب با Qp-1  است که مشخصه مکانی موج P است. گستره مورد مطالعه، جزیره قشم با طول متوسط 132 کیلومتر و عرض متوسط 4/11 کیلومتر است که در بخش خاوری رشته‌کوه زاگرس قرار گرفته‌است. زمین‏لرزه قشم با بزرگای 0/6 = mb در ششم آذرماه 1384 در ساعت 10:22:19 (UTC) در مختصات جغرافیایی 83/26 درجه عرض شمالی و 82/55 درجه طول شرقی توسط 17 ایستگاه شبکه ملی لرزه‌نگاری پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله به ثبت رسید. در این مطالعه جهت برآورد رابطه وابستگی فرکانسی ضریب کیفیت امواج P به روش نرمالایز کدا، از 661 پس‏لرزه به‌دقت تعیین محل شده، استفاده شده است. در این روش ضریب کیفیت امواج طولی در 9 بازه فرکانسی، 5/1- 5/2- 5/3-5 – 7 – 10 – 14 – 19 -24 هرتز در منطقه قشم تعیین شدند. رابطه وابستگی فرکانسی به‌دست‌آمده برای امواج طولی در منطقه مورد مطالعه به‌صورت  است. به این ترتیب کاهندگی منطقه قشم به نسبت بسیار زیاد است که می‌تواند دلالت بر این داشته باشد که مواد تشکیل‏دهنده پوسته زمین بخش زیادی از انرژی امواج تراکمی را مستهلک می‌کنند. این کاهندگی زیاد، با توجه به مقادیر گزارش‌شده برای سایر نقاط ایران و جهان، بازتابی از حضور یک لایه رسوبات نسبتاً نرم هم‌چون گنبدهای نمکی است؛ همچنین می‌تواند به دلیل داده‌های استفاده شده پس‌لرزه‌های زمین‌لرزه 6 آذرماه ‌باشد که منطقه دچار خردشدگی و بالتبع افزایش ناهمگنی شده است. مقدار ضریب کیفیت در بسامد مرجع 0/1 هرتز کمتر از 200 است. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت این منطقه از لحاظ لرزه‌خیزی و زمین‌ساختی فعال است. نتایج با خصوصیات زمین‌شناسی و ساختار رسوبی منطقه مطابقت دارد؛ در این بخش از زاگرس تجمع گنبدهای نمکی به وفور یافت می‌شود.