بازنگری پهنه‌های اقلیمی شمال شرق ایران بر پایة کاربرد تلفیقی تغییر شاخص خشکی

هدف پژوهش حاضر، بازنگری پهنه‌های اقلیمی شمال شرق ایران براساس واکاوی تغییرپذیری شاخص خشکی در تلفیق با تغییردیگر متغیرهای اقلیمی در محدودة حوضه شمال شرق ایران است. برای این منظور داده متغیرهای دمای هوا و بارندگی در مقیاس میانگین ماهانه و سالانه طی دوره زمانی 2017-1990 جمع آوری شد. برای رسیدن به هدف پژوهش در آغاز با بررسی تغییر بارندگی، تبخیر و تعرق و دما، طبقه‌بندی اقلیمی شمال شرق ایران مورد بازنگری قرار گرفت و نتیجه­های حاصل با الگوهای طبقه‌بندی دومارتون و کوپن گایگر مقایسه شد. سپس روند متغیرهای مذکور در قالب شاخص خشکی یونپ با بهره­گیری از آزمون من‌-کندال و تخمین‌گر شیب سن آزمون شد تا وضعیت خشکی منطقه ارزیابی شود. نتایج نشان داد که به کارگیری ضریب خشکی به عنوان عاملی مهم در الگوی اصلاحی ، باعث افزایش دقت طبقه بندی‌های این روش نسبت به مدل‌های پیشین می‌شود. براین اساس، منطقة مورد بررسی در هفت گروه اقلیمی طبقه بندی شد که پهنه Ac14، اقلیم خشک با زمستان سرد و تابستان بسیار گرم با 39 درصد و 9 ایستگاه و Ec14، اقلیم فرا خشک با زمستان سرد و تابستان بسیار گرم با یک ایستگاه به ترتیب بزرگترین و کوچک‌ترین ناحیة اقلیمی بودند. نتایج آزمون من کندال و شیب خط روند نیز برای شاخص خشکی یونپ بیانگر این مسئله بود که طی این ۲۸ سال شرایط خشکی در منطقه رو به افزایش بوده و وضعیت بیابان زایی در بخش‌های مختلف تشدید شده است.