بازنمایی واقعیت در سلجوقنامۀ ظهیرالدّین نیشابوری: از داستان‌پردازی تا گفتمان‌سازی

Authors

  • شیرزاد نعیمی دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه کردستان
Abstract:

بسیاری از راویان تاریخ‌های کلاسیک فارسی سعی می‌کنند به صورت خودافشایی یا غیرمستقیم، عینیت‌گرایی یا بی‌طرفی خود را با مخاطب در میان بگذارند؛ از میان این مورخان، «مؤلف‌ـ راویِ» سلجوقنامه با وجود سال‌ها خدمت در دربار و معلمی دو تن از شاهان سلجوقی، آشکارا در درون متن چنین ادعایی نمی‌کند، ولی با ارجاع به نشانگان متنی می‌توان به شکل‌هایی از تکاپوی غیرمستقیم وی دست یافت که سعی می‌کند روایت خود را درست، دقیق و خالی از موضع‌گیری بنمایاند تا ضمن جلب اعتماد مخاطب، واقعیت‌ها را به شکلی ویژه تولید کند یا رواج دهد. این نوشتار انواع گفتمان‌سازی و مداخلۀ آگاهانه یا ناآگاهانۀ مولف-راوی سلجوقنامه را در برساختن واقعیت یا واقعیت‌های تاریخی آل‌ سلجوق، با استناد به تمایز نهفته در دو اصطلاح روایت‌شناختی «داستان» و «گفتمان» و نیز با تکیه بر انواع گفتمان در صورت‌بندی ژپ لینت ولت طبقه‌بندی و تحلیل کرده‌است. نتیجه نشان می‌دهد که مؤلف‌ـ راوی دانسته یا نادانسته در قالب انواع گفتمان وجهی، توضیحی، انتزاعی، عاطفی و ارزیابی‌کننده با فروعات آن‌ها، سطوحی از واقعیت را به نفع یا علیه کسانی سوق داده یا تثبیت کرده‌است که پیامد آن، مشروعیت‌بخشی به برخی رخدادها و اشخاص یا مشروعیت‌زدایی از آن‌هاست.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

نزاع قدرت در حکومت سلجوقی به روایت سلجوقنامه ظهیرالدین نیشابوری

ساختارحکومتسلجوقی(590-431ق)به لحاظ شرکت نهادها و کنشگران مختلف در بستر فعالیت­های سیاسی، شاخصه­هایی دارد که در مقایسه با دیگر حکومت­ها و سلسله­های ایرانی پس از اسلام در نوع خود بی­نظیر است. سلجوقنامه ظهیرالدین نیشابوری بر خلاف متن موجزش، روایتی عینی و پرمعنا از نحوة شکل­گیری و تداوم ساختار قدرت سلجوقی به­دست می‌دهد. توجه مورخ به امرا، به عنوان گروهی مؤثر در تحولات سیاسی این دوره و تلاش نهاد دیو...

full text

بررسی تطبیقی تاریخ‎نگری و تاریخ‎نگاری نیشابوری و راوندی

ظهیرالدین نیشابوری، نویسندۀ سلجوقنامه، و محمدبن‎علی‎بن‎سلیمان راوندی، نویسندۀ راحۀ‎الصدور و آیۀ‎السرور، دو مورّخ فارسی‎نویس متعلق به دورۀ سلجوقی‎اند که بین آثار این دو شباهت‎ها و تفاوت‎هایی دیده‎می‎شود. این پژوهش در صدد است تا با روش تطبیقی و تحلیلی، به بررسی تاریخ‎نگری و تاریخ‎نگاری این دو مورّخ پرداخته و دریابد: آیا نسخه‎برداری راوندی از سلجوقنامۀ نیشابوری فقط انتقال داده‎های تاریخی است یا تاری...

full text

سیاحت نامه ی ابراهیم بیگ از بازنمایی واقعیت تا کارویژه های رسانه ای

دیرباز ابزار و وسایل مختلفی برای تعامل و کنش ارتباطی و فرهنگی وجود داشته است. یکی از این ابزارها، سیاحت‌نامه و داستان‌ها‌‌ی تخیلی جهانگردان است که البته پیشینه‌ی آن در غرب به سده‌ها‌‌ی قبل می‌رسد. کارویژه‌ی بسیاری از این سیاحت‌نامه‌ها‌‌در وهله‌ی نخست، نقد مناسبات موجود بوده است. «سیاحت‌نامه‌ی ‌ابراهیم‌بیگ» یکی از این کتاب<span class="s9...

full text

نزاع قدرت در حکومت سلجوقی به روایت سلجوقنامه ظهیرالدین نیشابوری

ساختارحکومتسلجوقی(590-431ق)به لحاظ شرکت نهادها و کنشگران مختلف در بستر فعالیت­های سیاسی، شاخصه­هایی دارد که در مقایسه با دیگر حکومت­ها و سلسله­های ایرانی پس از اسلام در نوع خود بی­نظیر است. سلجوقنامه ظهیرالدین نیشابوری بر خلاف متن موجزش، روایتی عینی و پرمعنا از نحوة شکل­گیری و تداوم ساختار قدرت سلجوقی به­دست می دهد. توجه مورخ به امرا، به عنوان گروهی مؤثر در تحولات سیاسی این دوره و تلاش نهاد دیو...

full text

استانداردهای آموزش عالی: از آرمان تا واقعیت

قرن بیست و یکم، قرن دانش بنیان نامیده شده است. در این راستا، از یک سو، نقش نظام‌های آموزش عالی در تولید، اشاعه و کاربست دانش در توسعة کشورها انکارناپذیر است و از سوی دیگر، با توجه به افزایش جمعیت دانشجویی در نظام‌های آموزش عالی در کشورهای مختلف و ناهماهنگی این افزایش با رشد سایر عوامل دروندادها و فرایندهای نظام‌های یاد شده، ارزیابی و ارتقاء مستمر کیفیت این نظام‌ها را الزامی کرده است؛ بدین جهت و...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 8  issue 1

pages  255- 274

publication date 2019-04-21

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023