بازنمایی هویت و غیریت در نخستین سخنرانی رؤسای جمهور پس از انتخابات: مطالعه موردی انتخابات ایران، آمریکا، فرانسه

در یک تحلیل زبان‌شناختی، سطح‌های گوناگون از جمله واژه، جمله، ساختار متنی، ترکیبات، اصطلاحات و موارد مشابه در اندرکنش با یک‌دیگر بن‌مایه‌ها، اصول اولیه و بافتار یک اندیشه و ایدئولوژی را می‌سازند. ایدئولوژی‌ها و هویت‌های برساخته‌ آن‌ها در پشت واژه‌ها و واحدهای گوناگون زبانی پنهان هستند و باید از آن‌ها رمزگشایی شود. این رمزگشایی در فراگرد توصیف، تحلیل و تبیین متن‌ها به انجام می‌رسد. در واقع، ایدئولوژی به هر اندیشه و رهیافتی این امکان را می‌دهد تا مرزهای هویتی و دگرسازانه‌ خود را نسبت به رقبای خویش ترسیم نماید. این جستار در پی پاسخ به پرسش «در نخستین سخنرانی پس از انتخابات رؤسای جمهور جمهوری اسلامی ایران، امریکا و فرانسه مرزهای هویتی تولید و بازتولید اقتدار به چه صورتی بازنمایی می‌شود؟» تحلیلی در سطوح خرد و کلان را در پیش می‌گیرد. نگارندگان به منظور پاسخ به این پرسش بر این فرض هستند که «کاندیداهای پیروز در انتخابات ریاست جمهوری ایران، فرانسه و امریکا ابتنای سامانه نشانه­ شناختی خویش را بر روی مفصل‌بندی هویت ایجابی حداکثری و تنظیم دایره غیریت حداقلی (شمول بیشنه و برون­رانی کمینه) استوار نموده­ اند». در این نوشتار، نخست، روابط سازه‌های زبانی پیکره مورد بررسی با استفاده از تحلیل دلالت صریح و ضمنی و حضور و غیاب واکاوی می‌شود. سپس مؤلفه‌های خود و دیگری، غیریت‌سازی، چگونگی برجسته‌سازی و حاشیه‌رانی و منطق تفاوت و زنجیره‌ هم‌ارزی هرکدام از گفتمان‌های مورد بررسی تبیین می‌گردد. تجزیه و تحلیل داده‌ها بیانگر آن است که زنجیره هم‌ارزی و هویت‌ساز روحانی آشکارا تبیین می‌شود و حاشیه‌رانیِ دگرهایِ منفی این گفتمان به ‌صورتی ضمنی انجام می‌گیرد. دگرهای گفتمانی ترامپ و مکرون نیز به ‌صورت ضمنی بیان می‌شود، اما زنجیره‌ هم‌ارزی دال بر گفتمان‌های هم‌سوی آن‌ها ترسیم آشکاری ندارد.