بازنمایی خانواده در رمان‏ های فارسی

ساختارهای جامعه در دهه‏ های 1340 و 1380 دست‏خوش تحولات بسیاری شد. در دهة 1340 شاه به یک رشته اصلاحات با نام «انقلاب سفید» دست زد؛ از جملة اهداف شاه تبدیل ایران از یک کشور عقب‏افتادة فئودالی به یک کشور پیشرفتة صنعتی بود. در دهة 1380 نیز، با به‏ قدرت رسیدن اصلاح‏ طلبان، گفتمان‏ های موجود در جامعه تغییر کرد و به زنان و خواسته‏ های اجتماعی طبقة متوسط جدید توجه شد. خانواده، یکی از مهم‌ترین نهادهای اجتماعی، از ساختارهای جامعه تأثیر می‏ پذیرد. هدف از مطالعة حاضر تفسیر و مقایسة شیوة بازنمایی خانواده در رمان‌های دو دهة 1340 و 1380 است. در این زمینه، پنج رمانِ متعلق به این دو دهه انتخاب شد. رویکردِ کلی مطالعة حاضر نظریة بازنمایی و روش به‏ کاررفته در آن تحلیل روایت است که در انگارة تفسیری قرار می‏ گیرد. با کاربردِ نظریة بازنمایی تلاش شد تا ارتباط میان سطح متن رمان و سطح فرامتنِ اجتماعی‌ـ اقتصادی کشف شود. بر اساس نتایج تحلیل‏ ها، تحولات این دو دهه، که شتاب‌زده صورت گرفته است، باعث شده که در بازنمایی وضعیت خانواده‏ ها، در سطح نظریه، روابط متقابل بین اعضای خانواده پُرتنش باشد و در سطح معنای بازنمایانه خانوادهْ واپاشیده شود.