بازنمایی جنسیت در برنامه‌های تلویزیونی، مقایسۀ مجموعۀ نوروزی کلاه‌قرمزی و انیمیشن شش ابرقهرمان

در مطالعات رسانه­ای و فرهنگی، بررسی نحوه بازنمایی نقش­های اجتماعی، قومیت، خرده­فرهنگ­ها و به ویژه بازنمایی مردان و زنان، از اهمیت خاصی برخوردار است.یکی از کارکردهای آموزشی رسانه برای کودکان بازنمایی نقش­ها و کلیشه­های جنسیتی است. هدف این مقاله مقایسۀ برنامه‌های «کودک‌مخاطب» از منظر جنسیت با تأکید بر دو نوع ایرانی و خارجی یعنی مجموعه‌های نوروزی کلاه‌قرمزی و انیمیشن‌های دیزنی است. مقالۀ حاضر ضمن بررسی بازنمایی جنسیت در مجموعۀ کلاه‌قرمزی 94 و انیمیشن شش ابرقهرمان، نشان می‌دهد چه مفاهیم و ارزش‌هایی در این دو برنامه به مخاطب ارائه می‌شود. این مقاله در قالب نظریات برساخت‌گرایانۀ بازنمایی استوارت هال با تکیه بر مفهوم کلیشه­های جنسیتی به تحلیل کیفی متون رسانه­ای با رویکرد نشانه‌شناسی می‌پردازد. به این منظور، از میان مجموعه‌های نوروزی کلاه‌قرمزی و انیمیشن‌های دیزنی، جدیدترین آن‌ها، یعنی کلاه‌قرمزی 94 و انیمیشن شش ابرقهرمان، به صورت هدفمند انتخاب شدند. یافته‌ها نشان می‌دهد، در هر دو برنامه، زنان کمتر از حد معمول بازنمایی شده‌اند. این بازنمایی اندک نیز در کلاه‌قرمزی 94 بر‌اساس کلیشه‌های سنتی و در انیمیشن شش ابرقهرمان با ساختارشکنی کلیشه‌های جنسیتی همراه است. همچنین، در هر دو برنامه، ارزش‌ها و مفاهیم مثبت بیشتر منتقل شده که انیمیشن شش ابرقهرمان نسبت به مجموعۀ کلاه‌قرمزی سهم بیشتری دارد.