بازدارنده‌های مصرف‌گرایی مورد مطالعه: ساکنان شهرکاشان

مواجهۀ جامعۀ ایرانی با مدرنیته، با پیامدهایی همراه بوده و ارزش‌های متفاوتی را در ساحت‌های سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی موجب شده است. گسترش این ارزش‌ها، با تغییر نگرش و به تبع آن، تغییر در کنش‌های اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی از جمله مصرف‌گرایی همراه بوده است. پرسش این است که آیا دینداری، ارزش‌ها، سنت‌ها، هویت‌ و پایگاه اقتصادی و اجتماعی می‌تواند به مثابه بازدارنده‌هایی در فرایند مصرف‌گرایی آن جوامع نقش ایفا نماید؟ در این مقاله با رویکرد جامعه‌شناختی و روش پیمایش و با استفاده از پرسش‌نامه صورت پذیرفته است. داده‌های مورد نیاز از نمونۀ 506 نفری از افراد هیجده سال به بالای ساکنان شهر کاشان، به شیوه تصادفیِ ساده جمع‌آوری شده است. یافته‌های آماری نشان می‌دهد  که بین دینداری، سنت‌گرایی، هویت انقلابی، هویت جنسیتی، ارزش‌های دینی و پایگاه اقتصادی و اجتماعی با مصرف‌گرایی، رابطۀ معناداری وجود دارد. نتایج معادله رگرسیون چند‌ متغیره نشان می‌دهد که دینداری بیشترین قدرت تبیین‌کنندگی را در رابطه با مصرف‌گرایی دارد، به گونه‌ای که با افزایش دینداری میل به مصرف‌گرایی کاهش پیدا می‌کند.