بازخوانی زمینه‌ها و پیشینۀ پیدایش ترکیب‌بند محتشم کاشانی

کمال‌الدین علی محتشم کاشانی که به چکامۀ معروف عاشورایی خود شهره است، در فن شاعری و ترکیب‌بند جاودانش محصول زمینه‌هایی از آثار سرایندگان نسل‌های پیش از خود است. در این جست‌وجو به بازخوانی اجمالی سه مورد که دارای ظرفیت زمینه‌سازی کسب دانش شعر و مرثیه از سوی این شاعر آیینی است، پرداخته می‌شود که عبارت‌اند از: مولانا حسن کاشی، عارف و شاعر سده‌های هفتم و هشتم هجری؛ نورالدین حمزه بن علی معروف به آذری اسفراینی، صوفی شیعی کمترشناخته‌شدۀ سده‌های هشتم و نهم هجری؛ محمد بن علی بن سلیمان راوندی، نویسندۀ سنی‌مذهب، مورخ و شاعر سدۀ ششم هجری. در پایان جست‌وجو بدین نتیجه نزدیک شده‌ایم که گرچه بهره‌جویی محتشم از سروده‌های حسن کاشی و آذری اسفراینی ناموجه نمی‌نماید، احتمال تأثیرپذیری شاعر کاشانی از ترکیب‌بند راوندی،در مرثیۀ سید فخرالدین علاءالدوله عربشاه را در کنار دو مورد دیگر نمی‌توان از نظر دور انگاشت؛ بلکه به ملاحظۀ قدمت بیشتر، شاید دارای توجیه روشن‌تری هم باشد.