بازتاب ناسپاسی وکفران نعمت در تمثیل های عرفانی

Authors

  • حسن قربانی دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد دهاقان - ایران
  • مریم محمودی دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد دهاقان - ایران
Abstract:

تمثیل یکی از مهم­ترین آرایه­های بیانی و شیوه­ استدلال هنری و ذوقی است که هدف آن انتقال بهتر معنا و مفهوم به مخاطب است. تعریف ادبا دربارۀ تمثیل تا حدودی با هم متفاوت است؛ گروهی آن را تشبیه مرکب با وجه شبه مرکب دانسته­اند، گروهی ضرب­المثل را در گروه تمثیل قرارداده و عده­ای اسلوب­المعادله و بعضی، داستان­های تمثیلی را تمثیل گفته­اند، با همۀ اختلافات مذکور، نگارندگان، حکایات تمثیلی عرفانی دربارۀ ناسپاسی و شکر را مورد مداقّه قرارداده­اند. ناسپاسی و ناشکری به معنی نادیدن لطف منعم از موضوعات علم اخلاق و عرفان است. عرفا برای ناسپاسی مراتب مختلفی قائلند. آنها در مذمت ناشکری و ناسپاسی از تمثیلات بهره جسته­ و با برشمردن عواقب و نتایج ناسپاسی و ناشکری بر اهمیت ترک آن تأکید نموده‏اند.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

تمثیل، آیینة اجتماع (سیری در تمثیل های ادبیات عرفانی در آثار عطار و مولانا)

تمثیل یکی از صور خیال است و یکی از انواع تشبیه به شمار می آید. از آنجا که مشبهٌ به در تمثیل معمولاً حسی و ملموس است، می توان از ظاهر آن پی به واقعیت های اجتماعی برد. ادبیات عرفانی ما قسمت عمده ای از گنجینة ادبی ما را شامل می شود و عطار و مولانا کوه موج این دریای عظیم ادب عارفانه هستند. با نگاهی به تمثیل های این دو شاعر بزرگ می توان از ورای آموزه های عرفانی و با دقت در ظاهر داستان های آنان، به واق...

full text

تمثیل، آیینه اجتماع (سیری در تمثیل های ادبیات عرفانی در آثار عطار و مولانا)

تمثیل یکی از صور خیال است و یکی از انواع تشبیه به شمار می آید. از آنجا که مشبهٌ به در تمثیل معمولاً حسی و ملموس است، می توان از ظاهر آن پی به واقعیت های اجتماعی برد. ادبیات عرفانی ما قسمت عمده ای از گنجینه ادبی ما را شامل می شود و عطار و مولانا کوه موج این دریای عظیم ادب عارفانه هستند. با نگاهی به تمثیل های این دو شاعر بزرگ می توان از ورای آموزه های عرفانی و با دقت در ظاهر داستان های آنان، به واق...

full text

رویکردی عرفانی به تمثیل آیینه در روایت امام رضا(ع)

چکیده: امام رضا(ع) برای تبیین رابطۀ خالق و مخلوق از تمثیل آیینه بهره می‌جویند، این تمثیل به‌خاطر ژرفای آن مورد توجه یکی از عرفای شیعه واقع شده است. سید قطب‌الدین نیریزی از این تمثیل مباحث مهمی را در حکمت الهی و جهان‌شناسی عرفانی مثل ربط حادث به قدیم، وجود اضافی ماسوی‌الله و نحوۀ قیومیت خداوند استنباط می‌کند. این نوشتار، ابتدا به بررسی بستر این رویکرد که جواز تمثیل از ناحیۀ اولیای الهی است، می‌پ...

full text

بررسی تمثیل و گونه های آن در منظومة عرفانی سیرالعباد الی المعاد سنائی

تمثیل از عناصر مُهمّ در داستان­پردازی و بهترین روش برای بیان مسائل عرفانی و فلسفی و یکی از شیوه­های مؤثّر در فهم مُخاطب به شمار می­رود. بررسی مثنوی سیر العباد الی المعاد سنائی غزنوی، نشان می­دهد، سنائی از عنصر تمثیل، بهرۀ فراوانی برده است. سؤال اصلی این نوشته آن است که سنائی، بیشتر از چه نوع تمثیلی برای بیان موضوعات و مفاهیم و مقاصد تعلیمی خود سود برده است؟ این نوشته با روش توصیفی- تحلیلی به بررسی ...

full text

نقد و بررسی کتاب ابن‏‌سینا و تمثیل عرفانی

چکیده در این مقاله کتاب ابن‌سینا و تمثیل عرفانی و گفتمان پدیدارشناسانۀ کربن به حکمت سینوی تحلیل و ارزیابی شده است. رویکرد پدیدارشناسانۀ کربن در این کتاب، برخلاف رویکردهای سوبژکتیو اکثر شرق‌شناسان غربی، می‌تواند باب گفت‌وگویی منصفانه را میان فرهنگ‌های گوناگون باز کند که این تعامل فکری‌ ـ فرهنگی به بارور شدن اندیشه و فرهنگ طرفین گفت‌وگو منجر خواهد شد. برای مثال، در این کتاب زمینة گفت‌وگو میان عقل...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 8  issue شماره 27

pages  83- 100

publication date 2016-04-20

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023