بازتاب استعمارستیزی در اشعار ملک‌الشعرای بهار و احمد صافی ‌نجفی

اوایل قرن بیستم برای اعراب دوران حساسی بود. آن‌ها هنوز از استبداد عثمانی خلاصی نیافته بودند که به استعمار خارجی گرفتار آمدند و به نحوی تحت‌الحمایة استعمارگران شدند. در این میان عراق، همچون برخی کشورها، مورد توجه دولت استعماری بریتانیا قرار گرفت. از آن پس جنبش‌ها، شورش‌ها، و اعتراض‌هایی در این کشور عربی شکل گرفت، اما برای ملت ایران وضع به گونه‌ای دیگر بود. هر چند که ایران مستعمره نبود، اما استعمارگران در آن به سبب موقعیت ویژة استراتژیکی و ذخائر زیر‌زمینی و همسایگی با شوروی سابق نفوذ فوق‌العاده زیادی داشتند. حضور استعمارگران در این سرزمین‌ها موجب موضع‌گیری ملت مسلمان در مقابل رفتار ظالمانة آنان شد. قشرهای مختلف مردم از سیاست‌مدار گرفته تا روشن‌فکر در برابر آن‌ها واکنش نشان دادند. در این میان نقش شاعران آزاد‌اندیش، به‌ویژه بهار و صافی نجفی، چشم‌گیر بود. آن‌ها با اسلحة قلم و شعر وارد عرصة مبارزه شدند و باب جدیدی در استعمار‌ستیزی گشودند. این مقاله درصدد است چگونگی بازتاب استعمار‌ستیزی در اشعار این دو شاعر را به شیوة تحلیل محتوا تبیین کند.